Οι προβλέψεις κυμαίνονται -5% έως -18%, πιθανόν να κάτσει κάπου στο μέσον, δεν υπάρχει αμφιβολία πάντως ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα είναι βαθιά, βαθύτατη. Η κρίση που ταλανίζει προνομιακές αγορές των εξαγωγών μας, η ισχυρή εξάρτηση της οικονομίας μας από τη μονοκαλλιέργεια που λέγεται τουρισμός κι η συντριπτική κυριαρχία ενός αρχιπελάγους από πολύ μικρές επιχειρήσεις, που έχουν εξαιρετικά ασθενικές αντοχές, επιδεινώνουν τις συνέπειες μιας κρίσης που, έτσι ή αλλιώς, είναι μοναδική στα παγκόσμια χρονικά. Μπροστά μας, κοντινή προοπτική, η ανεργία να υπερβεί το 20%, να μπει λουκέτο σε χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, ενώ άλλες, μεγάλες και βιώσιμες επιχειρήσεις, να απαξιωθούν και να εξαγοραστούν από ξένους.
Ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι το άμεσο, θα έχει και διάρκεια. Θα ήταν λάθος να δαπανηθούν όλοι οι πόροι εξαρχής, γιατί είναι άγνωστη η διάρκεια της πανδημίας και διότι οι σκληρότερες συνέπειες της κρίσης έπονται: το καλοκαίρι έρχεται ένα μεγάλο κύμα ανεργίας, από τις 700.000 εποχικούς στον τουρισμό είναι αμφίβολο αν θα προσληφθούν οι μισοί, η φρέσκια έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ έδειξε ότι 100.000 επιχειρήσεις ίσως δεν ξαναλειτουργήσουν μετά την καραντίνα. Τα πιο δύσκολα είναι μπροστά. Επιπλέον, ισχυρή χρηματοδότηση θα χρειαστεί (κυρίως!..) κατά την επανεκκίνηση της οικονομίας. Κι όλα πρέπει να επιδιωχθούν αποφεύγοντας έναν δημοσιονομικό εκτροχιασμό, για να μην είμαστε ένα μαύρο πρόβατο όταν η τράπουλα ξαναμοιράζεται στη μετά την κρίση Ευρώπη. Τα προβλήματα είναι θηριώδη.
Πολλά θα κριθούν στη Σύνοδο Κορυφής της 23ης Απριλίου (ίσως και σε επόμενη…), αν δηλαδή ανατραπεί το σκηνικό που ευνοεί την κρατική προικοδότηση επιχειρήσεων του Βορρά για να αναδιατάξουν τον επιχειρηματικό χάρτη της Ευρώπης εις βάρος ή και εξαγοράζοντας εταιρείες του Νότου – μια μάχη που η ελληνική κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να δώσει με πείσμα. Πολλά θα κριθούν και από τις αποφάσεις που θα ληφθούν στην Αθήνα για την επόμενη, μετά την κρίση, ημέρα. Ετσι ή αλλιώς, αυτή η κρίση θα αλλάξει ριζικά το οικονομικό τοπίο, η αναδιάρθρωση της οικονομίας θα είναι βίαιη και επώδυνη. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν οι αλλαγές θα αφεθούν να γίνουν βάναυσα κι όπως φυσάει ο άνεμος ή με πρόνοια για τους ηττημένους και με σχέδιο ανασυγκρότησης για το παραγωγικό μοντέλο.
Θεμελιώδης πρόνοια για μια ανασυγκρότηση, που εξ ορισμού θα έχει διάρκεια και θα προκαλεί έντονες αναταράξεις, είναι ένα δίχτυ προστασίας των εργαζομένων, που θα εγγυάται ορισμένο βιοτικό επίπεδο στις οικογένειές τους και επανεκπαίδευση όσων χάνουν τη δουλειά τους – ίσως με γενίκευση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και αλλαγή μοντέλου του ΟΑΕΔ. Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Και μετά, χρειαζόμαστε (σωστές…) επιλογές: ενίσχυση της μεταποίησης στο πλαίσιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, στήριξη βιώσιμων επιχειρηματικών δράσεων που θα σέβονται περιβάλλον, κοινωνία και εργασιακά δικαιώματα, υποστήριξη της δημιουργίας μεγάλων και ισχυρών επιχειρηματικών μονάδων, προώθηση των δημοσίων επενδύσεων για σύγχρονες υποδομές. Επί του τελευταίου, μια σκέψη: επειδή τα λεφτά δεν περισσεύουν, ας ξανασκεφτούν οι αρμόδιοι αν, όντως, δώσουν 2,5 δισ. ευρώ στους δημάρχους για να κάνουν όποια έργα κρίνουν, εν λευκώ. Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι.
