Πιο επικίνδυνο ίσως και από τον ίδιο τον κορωνοϊό είναι το φαινόμενο της διασποράς του. Και αυτό γιατί στη διαδικασία της διασποράς συμμετέχει ένα αταξινόμητο πλήθος. Δεν είναι μόνον οι αρνητές της μάσκας, όσοι παρτάρουν με πάθος και χωρίς φόβο, όσοι διαταραγμένοι, εξ επαγγέλματος επιθετικοί ή εκ γενετής θυμωμένοι, κυκλοφορούν ανάμεσά μας, όσοι παραμένουν απρόσβλητοι στην ευθύνη· είναι και τα «κλειστά συστήματα» ζωής και σκέψης.
Παράδειγμα, το χωριό Ραπτόπουλο στα Αγραφα, με 250 κατοίκους, όπου μέσα σε λίγες ημέρες εντοπίστηκε εξαιρετικά υψηλό επιδημιολογικό φορτίο. Τα κρούσματα πολλά (30), ορισμένα σε σοβαρή κατάσταση, στο χωριό επιβλήθηκε 7ήμερη καραντίνα. Κάποιο γλέντι γιορτής έφερε κοντά μέλη διαφορετικών οικογενειών, οι συνέπειες δεν άργησαν να εμφανιστούν. Ο κορωνοϊός, δηλώνεται με κάθε τρόπο, έχει μεγάλη αδυναμία στις συναθροίσεις. Ας μην το ξεχνάμε τώρα που αρχίζει η εορταστική περίοδος. Δεν διακρίνει αστικά κέντρα από μικρά χωριά· το προνόμιο της φύσης και της καθαρής ατμόσφαιρας καθόλου δεν τον αναχαιτίζει.
Η πανδημία απαιτεί πειθαρχία και κανόνες που κανένα σύστημα, το οποίο θεωρεί εαυτόν άτρωτο, δεν αποδέχεται. Και αν κάτι έγινε σαφές αυτόν τον ένα, περίπου, χρόνο που μετράμε νεκρούς, είναι ότι «ουδείς άτρωτος».
Για να αναχαιτιστεί ο ιός χρειάζεται το εμβόλιο, η εξάρτηση από την επιστήμη είναι απόλυτη. Για να αναχαιτιστεί όμως η διασπορά, δεν αρκούν επιστημονικά εργαλεία. Ο κορωνοϊός αφενός αυγατίζει σε «γκρίζες ζώνες», που δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές παρά μόνον αφού εκδηλωθούν τα κρούσματα, αφετέρου φανερώνει τα προβλήματα «επικοινωνίας» σε μια χώρα υδροκέφαλη. Η εκτός Αθηνών Ελλάδα γίνεται ορατή, κυρίως, όταν εκδηλώνονται φυσικές καταστροφές, επιδημίες ή προκύπτουν ειδεχθή εγκλήματα, οικογενειακές τραγωδίες. Δεκαετίες τώρα, το κεντρικό κράτος έχει αφήσει να εγκαθιδρυθούν τοπικά «κλειστά συστήματα» με δικούς τους κανόνες, δικές τους αντιλήψεις και ιεραρχήσεις. Υπονοήθηκε ότι και στην περίπτωση της έξαρσης του ιού στη Βόρεια Ελλάδα οι αποφάσεις ήταν επίπονο να ληφθούν γιατί κάποιοι ισχυρίζονταν ότι «δεν θα μας πει εμάς το κράτος των Αθηνών τι θα κάνουμε».
Η πανδημία φέρνει στο προσκήνιο προβλήματα και δυσλειτουργίες. Δεν θα επιλυθούν από τη μια στιγμή στην άλλη. Αν ξαναγίνουν όμως «γκρίζες ζώνες», ο μεν κορωνοϊός μπορεί να εξαφανιστεί και να μη μεταλλαχθεί, δεν θα συμβεί το ίδιο όμως με τη διασπορά του.
