Μπάρακ Ομπάμα: Ξόδεμα

Στην παρουσίαση του βιβλίου του Ομπάμα δεν ήταν το βιβλίο που παρουσιάστηκε. Παρουσιάστηκαν σε παράλληλους βιντεοσκοπημένους μονολόγους ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας, οι οποίοι περιέγραψαν μάλλον το είδωλό τους στον καθρέφτη των απομνημονευμάτων του πρώην Αμερικανού προέδρου. Τσιμπολόγησαν από το κείμενο –ή και ερήμην του κειμένου, από το φαινόμενο Ομπάμα– ό,τι κουμπώνει στα δικά τους αφηγήματα· στις δικές τους άγραφες, εξιδανικευτικές αυτοβιογραφίες.
 
Ο μητσοτακικός Ομπάμα παρουσιάστηκε έτσι σαν κεντρώος πραγματιστής, αλλά και σαν υπόδειγμα ηθικής ηγεσίας που ακούει πάντα την εσωτερική του φωνή στα μεγάλα διλήμματα. Ο τσιπρικός Ομπάμα είναι τέκνο των μαζών –των «πολλών»–, που κατάφερε να συνδυάσει το όραμα και τον ρεαλισμό – το νταούλι και την κωλοτούμπα.
 
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του ίδιου του αφηγήματος, ανεξάρτητα από τις ελληνικές του (παρ)αναγνώσεις, είναι ότι, χωρίς να τη δηλώνει ρητά, χαράσσει τη γραμμή που χωρίζει την ποίηση της διεκδίκησης της εξουσίας από την πρόζα της άσκησής της. Ο συγγραφέας μοιάζει να μην έχει φθάσει σε μια ιστορική ετυμηγορία για την ανέλπιστη ανέλιξή του στην εξουσία. Μοιάζει να βρίσκεται και ο ίδιος ακόμη υπό την επήρεια εκείνης της μαγείας του 2008. Η λεπτομερής εξιστόρηση του τι συνέβη δεν φιλοδοξεί να απαντήσει στο γιατί συνέβη – γιατί κατάφερε ο ίδιος να ανοίξει μια νέα κοίτη στον ρουν του αμερικανικού εγχειρήματος.
 
Το μεγαλύτερο μέρος, όμως, του βιβλίου, που είναι αφιερωμένο στη βάσανο της διακυβέρνησης, διαβάζεται σαν μακρά, διεισδυτική διάγνωση όχι μόνο της αμερικανικής πολιτικής, αλλά της πολιτικής γενικώς. Μπορεί οι θεσμοί και τα μεγέθη να είναι διαφορετικά, αλλά τα πάθη και τα ήθη είναι γνώριμα. Η πόλωση για την πόλωση, η ασίγαστη δίψα των media για δράμα και διαρκώς φρέσκο πράμα, η καθημερινή μάχη με υπεραπλουστευτικά, αλλά δραστικά σχήματα του λαϊκισμού: η τόση ενέργεια που σπαταλιέται για το θέατρο της πολιτικής και όχι για το περιεχόμενό της είναι στον Ελληνα αναγνώστη πολύ οικεία. Η εξιστόρηση του Ομπάμα το πιστοποιεί: διακυβέρνηση είναι 90% τακτικισμοί και 10% όντως πολιτική.
 
Είναι 90% αυτό που έκαναν οι δύο επιφανείς παρουσιαστές του βιβλίου προχθές: λίγες ώρες μετά την προβολή της δικής τους εκδοχής των απομνημονευμάτων, διασταυρώθηκαν στη Βουλή με τους όρους της δηλητηριώδους τιποτολογίας που ο βετεράνος πρόεδρος περιγράφει ως την επαχθή, κακοξοδεμένη ρουτίνα του στον Λευκό Οίκο.
 
Είμαστε ακόμη στον πρώτο τόμο. Ξέρουμε, όμως, τι επίλογο έγραψε στη θητεία του Ομπάμα η Ιστορία. Ο ίσκιος αυτού που έμελλε να συμβεί στην αμερικανική δημοκρατία είναι άρρητος, αλλά βαρύς σε κάθε αράδα της ομπαμικής αφήγησης. Οι δοκιμασίες της οκταετίας είναι το μαύρο κουτί της εκλογικής καταστροφής – της δημοκρατικής αυτοκαταστροφής που ήδη κυοφορούνταν. Είναι το μαύρο κουτί κάθε δημοκρατίας.