Τζέικ Αντζελι: Σαμάνοι

Μεταξύ δημοσιογράφων λέγεται καμιά φορά σαν αστείο: και εσύ να ήσουν διευθυντής, θα σε λογόκρινες. Η σοβαρότητα που κρύβει το αστείο είναι ότι η δημοσίευση προϋποθέτει πάντα τον περιορισμό. Ακόμη και σε μια φανταστική, μονοπρόσωπη εφημερίδα, όπου αυτός που γράφει θα ήταν ίδιος με αυτόν που επιμελείται, το δημοσιευόμενο θα έπρεπε να σεβαστεί ένα πλέγμα από κανόνες, θεσπισμένους και άγραφους.
 
Η δημοσίευση στα παραδοσιακά Μέσα είναι μια διαρκής άσκηση πάνω στο σύνορο που διακρίνει τον ιδιωτικό από τον δημόσιο λόγο – σύνορο που δεν το χαράσσει μόνον ο νόμος. Εκτός από νόμιμος, ο λόγος των ΜΜΕ πρέπει να είναι και άξιος – δηλαδή ακριβής, χρήσιμος και ενδιαφέρων. (Μέχρι και ο τίτλος του σκανδαλοθηρικού ταμπλόιντ απαιτεί μια κάποια φροντίδα.)
 
Το σύνορο αυτό –που χωρίζει όσα επιτρέπεται και αξίζει να δημοσιευθούν από εκείνα που δεν αξίζει– ισοπεδώθηκε από τα κοινωνικά δίκτυα. Ο καθένας μπορούσε να απευθύνεται σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο χωρίς καν να είναι διευθυντής του εαυτού του. Αλλά η εξαέρωση των κανόνων δεν ήταν το χειρότερο. Το χειρότερο ήταν ότι η κερδοφορία των δικτυακών επιχειρήσεων βασίστηκε εξαρχής στο κατά πόσον –και για πόσο– κατάφερναν να κρατούν τον χρήστη καθηλωμένο. Ο αλγόριθμος στον οποίο ανατέθηκε η καλλιέργεια εθιστικών αντανακλαστικών κατέληξε έτσι να πριμοδοτεί τις ιδιωτικοδημοσιεύσεις μεγάλης συγκινησιακής εμπορευσιμότητας. Κατέληξε να τροφοδοτεί τον σκανδαλισμό και τον φανατισμό.
 
Ο αγωγός, έλεγαν στην αρχή οι ιθύνοντες των δικτύων, δεν ευθύνεται γι’ αυτά που μεταφέρει. Εμείς ανοίγουμε την πλατφόρμα και όποιος έρχεται σε αυτήν εκφράζεται ελεύθερα.
 
Αυτή ήταν η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι η πλατφόρμα, για να γίνει ανταγωνιστική στη βιομηχανία της προσοχής –για να γίνει εθιστική– προίκιζε με μεγαλύτερη διάδοση τα ψυχοτρόπα υλικά. Τα δίκτυα δεν ήταν σκέτοι δίαυλοι. Αναπαρήγαν επιλεκτικά τα λύματα που μετέφεραν για να μαγνητίσουν τους χρήστες τους. Χρήστες, όπως λέμε τοξικοεξαρτημένοι. Αιχμαλωτισμένοι σε αχανείς χωματερές τοξικού λόγου.
 
Ο Τζέικομπ Αντονι Τσάνσλι –γνωστότερος ως Τζέικ Αντζελι–, ο οποίος γνώρισε άδοξη φήμη ως κερασφόρος εισβολέας στο Καπιτώλιο, είναι εμβληματικό προϊόν των κοινωνικών δικτύων. Δείχνει το πώς περάσαμε από τα βίντεο με χαριτωμένα γατάκια στα εκκολαπτήρια φρικιών του νεοφασισμού. Ο Αντζελι είχε σταδιοδρομήσει στα κοινωνικά δίκτυα σαν «σαμάνος του QΑnon». Πρόκειται για τη θεωρία, σύμφωνα με την οποία ο κόσμος κυβερνάται από μια συνωμοσία παιδόφιλων και παιδοφάγων σατανιστών.
 
Τη Δευτέρα, η μετοχή του Τwitter έπεσε 7%. Οι επενδυτές, έγραψαν οι Financial Times, θορυβήθηκαν από την προοπτική επιβολής αυστηρότερων κανόνων στα social media. Η αγορά το αναγνωρίζει: η κερδοφορία προϋποθέτει ελεύθερο τον οχετό.