Τα κύματα της πανδημίας και η συμπεριφορά της κοινωνίας και των πολιτικών αναδεικνύουν –σαν πείραμα σε εργαστήριο– τα θετικά και τα αρνητικά της δημόσιας ζωής, και τους φαύλους κύκλους στους οποίους αυτή καθηλώνεται. Οταν τα μέτρα περιορισμού της διασποράς της COVID-19 ήταν αποτελεσματικά, υπήρξε τέτοια σύμπνοια μεταξύ επιστημόνων, πολιτικών παραγόντων, κράτους και πολιτών, που μπορούσαμε να μιλήσουμε για «εθνική προσπάθεια». Η επιτυχία ενθάρρυνε την προσπάθεια. Τώρα που ο κορωνοϊός αποδεικνύεται πολύ σκληρός αντίπαλος, τώρα που χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια, η αμφισβήτηση και η διχόνοια προκαλούν νευρικότητα σε αυτούς που χαράσσουν και εφαρμόζουν πολιτική και ενθαρρύνουν άλλους να υποσκάψουν περαιτέρω την εμπιστοσύνη των πολιτών. Οσο επιδεινώνεται η κατάσταση, τόσο «δικαιολογείται» η δυσπιστία στα μέτρα, στην κυβέρνηση, στην επιστήμη.
Στο πρώτο κύμα, η συμμόρφωση με τα μέτρα, και η αναμφισβήτητη επιτυχία τους, εξέπληξε ξένους παρατηρητές, αλλά κι εμάς τους ίδιους. Ομως, η αρχική επιτυχία μάς έπεισε ότι είχαμε κερδίσει τον πόλεμο. Το δεύτερο κύμα μάς βρήκε λιγότερο έτοιμους απ’ ό,τι θα μπορούσαμε να είμαστε. Επανήλθαμε στις γνωστές συμπεριφορές μας, όπου οι όποιες αστοχίες στην πολιτική που εφαρμόζεται, τα όποια λάθη κυβερνητικών και κρατικών παραγόντων, προκαλούν τέτοια αντίδραση που όχι μόνο δεν λύνονται τα προβλήματα αλλά επιδεινώνονται. Σαν να αδυνατούμε να αντισταθούμε στη σαγήνη της υπερβολής που οδηγεί στο αδιέξοδο. Με το «εθνικό» μέτωπο να σπάει, ξέρουμε ότι μπορούμε πάντα να κατηγορήσουμε άλλους για ό,τι πάει στραβά, όχι εαυτούς.
Είναι ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης να διαχειριστεί τους κινδύνους που εμφανίζονται, ό,τι και αν λέει η αντιπολίτευση, είτε τη χειροκροτούν οι πολίτες και τα μέσα ενημέρωσης είτε την επικρίνουν. Για να σπάσει τους φαύλους κύκλους, να διαψεύσει τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες αποτυχίας, οι κουβέντες της πρέπει να είναι ξεκάθαρες και μετρημένες, η πολιτική της κατανοητή και υποστηρικτική για τους πολίτες, η τήρηση των νόμων απαρέγκλιτη, οι απαντήσεις σε ερωτήματα και αμφισβητήσεις τάχιστες και πειστικές. Η κυβέρνηση έχει κάνει σοβαρή προσπάθεια ώστε να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και να διορθώσει λάθη της. Οσο δυσκολεύουν τα πράγματα, απαιτείται μεγαλύτερη ψυχραιμία και υπευθυνότητα, όχι λιγότερη. Οχι μόνον από την κυβέρνηση, αλλά απ’ όλους. Για να αποδείξουμε ότι οι φαύλοι κύκλοι σπάνε.
