Παρεξηγήσεις γενεών
Καθώς τα χρόνια περνούν, τείνουμε να διακρίνουμε τους ανθρώπους σε γενιές και να τους αποδίδουμε απόλυτες ιδιότητες, ανάλογα με τις πολιτισμικές εγγραφές που θεωρούμε ότι χαρακτηρίζουν τις γενιές αυτές συνολικά. Η γενιά του Πολυτεχνείου, η γενιά του ΠΑΣΟΚ, η γενιά των ρέιβερ, η γενιά του Ιντερνετ, η γενιά των κοινωνικών δικτύων κ.ο.κ. Αυτός ο τρόπος κατηγοριοποίησης μπορεί ενίοτε να είναι σατανικά απολαυστικός ως προς τη δημιουργική ελευθερία που προσφέρει στις αναλύσεις μας, όμως είναι πάντοτε ανακριβής. Η «ευχάριστη έκπληξη» που προέκυψε από τη μαζική συμμετοχή της «γενιάς των τριαντάρηδων» στο πρόγραμμα εμβολιασμού ήταν ένα προϊόν αυτής της γενίκευσης. Κι ενώ το γεγονός της μαζικής συμμετοχής είναι αναμφισβήτητα ευχάριστο, εκείνο της έκπληξης κρύβει (όχι και τόσο επιμελώς) μερικές προβληματικές παραμέτρους ως προς την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης γενιάς.
Οι αφανείς τριαντάρηδες
Οι σημερινοί τριαντάρηδες δεν είναι συλλήβδην ανώριμοι ή ανόητοι. Μπορεί η κοινωνική και οικονομική ασάφεια μέσα στην οποία ενηλικιώθηκαν να έχει δημιουργήσει μια γενικευμένη, άρρητη συναίνεση στη μεταχείρισή τους ως ανηλίκων, όμως η διάνοια και οι προσλαμβάνουσές τους υπερβαίνουν τα στενά όρια του πατρικού τους σπιτιού, στο οποίο ενδεχομένως να μένουν ακόμη. Η ασταμάτητη πληροφόρηση που «βομβαρδίζει» τον κόσμο τους, η προνομιακή πρόσβασή τους σε πηγές γνώσης (ένα δώρο της εξοικείωσής τους με την τεχνολογία εξ απαλών ονύχων) και η απαλλαγμένη από μεγάλες προσδοκίες ματιά τους, τους δίνουν ένα πρακτικό προβάδισμα συγκριτικά με τους γηραιότερους σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαχείριση ορισμένων κρίσεων και τη διεύρυνση των οριζόντων τους. Ο κόσμος τούς αποκαλύπτεται πολύ πιο διεξοδικά απ’ ό,τι στους γονείς τους, γιατί μεγάλωσαν σε μια εποχή που καταργεί αποστάσεις, σύνορα και τεχνικές δυσχέρειες. Μπορούν να ερμηνεύσουν την τρέχουσα πραγματικότητα αποτελεσματικά γιατί έχουν τα πιο επίκαιρα εργαλεία.
Στερεοτυπικές αγκυλώσεις
Η ευρεία ανταπόκριση των τριαντάρηδων στο κάλεσμα για εμβολιασμό δεν είναι έκπληξη, λοιπόν. Για την ακρίβεια, η αντίληψη πως αποτελούν μια αμήχανη μάζα ματαιωμένων οπαδών τού «η ελπίδα έρχεται» αποτελεί στερεότυπη και απλουστευτική διαστρέβλωση: ενώ περιέχει γερές δόσεις αλήθειας, δεν περιγράφει τη γενικότερη κατάσταση αντικειμενικά. Οι αφελείς, οι συνωμοσιολόγοι, οι παθολογικοί εχθροί της προόδου, οι αιώνιοι έφηβοι υπάρχουν σ’ αυτή τη γενιά, όπως υπάρχουν και σε όλες τις άλλες. Δίπλα σε αυτούς, όμως, ζουν αναρίθμητοι σώφρονες άνθρωποι, ικανοί να κατανοήσουν τον κίνδυνο, να αξιολογήσουν τις επιλογές τους και να διακρίνουν την προτιμότερη. Η αθρόα προσέλευσή τους στα κέντρα εμβολιασμού είναι η απόδειξη ότι κάτι κάνουν καλά, κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Οι κατασυκοφαντημένοι τριαντάρηδες δεν είναι η χαμένη γενιά που, πότε μικροπολιτικά, πότε απαξιωτικά, πότε ποιητικά, μας αρέσει να φανταζόμαστε.
Επιστροφή στη λογική
Φυσικά, ο μεγάλος αριθμός αρνητών του ιού ή των συνεπειών του είναι εξαιρετικά ανησυχητικός και μεταξύ των ανθρώπων που απαρτίζουν τη λεγόμενη γενιά των τριαντάρηδων. Στις άκαιρες διαδηλώσεις στην πόλη και στα ανεκδιήγητα κορωνοπάρτι συνέβαλε καταλυτικά και η γενιά που τώρα μας εκπλήσσει με τα υπεύθυνα αντανακλαστικά της στο θέμα του εμβολιασμού. Αυτό όμως που, φαινομενικά, ίσως μοιάζει ακατανόητο, στην πραγματικότητα είναι μια αναμενόμενη κατάσταση, ένα ακόμη γνώρισμα της αντιφατικής ανθρώπινης συνθήκης. Για μία ακόμη φορά, η σκληρή αλήθεια διδάσκει: η αντισυστημικότητα είναι ιδιαίτερα ελκυστικό σπορ και τα μεγάλα λόγια λέγονται πανεύκολα. Την κρίσιμη στιγμή, όμως, η πλειοψηφία επιλέγει τη λογική, γιατί στη λογική βρίσκεται η σωτηρία της, και το ξέρει.
Επιλογή του καλού
Η παράμετρος της επιλογής είναι εκείνη στην οποία πρέπει να εστιάσουν οι πολιτικές δυνάμεις που στοχεύουν στην έξοδο από την κρίση του κορωνοϊού και στην περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας. Η περίπτωση των τριαντάρηδων που έσπευσαν να εμβολιαστούν (παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις περί του αντιθέτου) είναι ένα καλό παράδειγμα του τι συμβαίνει σε μια κοινωνία όταν στα μέλη της δίνεται η επιλογή να αποδειχθούν καλοί πολίτες. Κι όταν μιλάμε για επιλογή, δεν την εννοούμε υπό μορφή αφηρημένης καλοσύνης στο πλαίσιο αφηρημένων παραινέσεων, αλλά ως προσωποπαγές δικαίωμα με συγκεκριμένο αντικείμενο και στόχο, που υπερφαλαγγίζει κάθε άλλο ενδεχόμενο και δίνει αποτελέσματα. Με τον ίδιο τρόπο θα λυθούν, αν είναι να λυθούν ποτέ, και τα υπόλοιπα προβλήματα που μαστίζουν την Ελλάδα, τα χρονίζοντα και ενδημικά. Κανείς δεν προοδεύει με υποσχέσεις, αλλά μόνο εφόσον του δοθούν τα μέσα για την πρόοδό του. Το εμβόλιο και η άρτια οργάνωση των εμβολιασμών δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας ότι η σοβαρότητα εμπνέει σοβαρότητα.
Η επόμενη «πίστα»
Πέρα όμως από τους τριαντάρηδες και τις λοιπές νεαρές πληθυσμιακές ομάδες, που και οξυμένο ένστικτο αυτοσυντήρησης έχουν και αυξημένα περιθώρια αντοχής, η κυβέρνηση πρέπει να δώσει στους ηλικιωμένους το μήνυμα ασφάλειας που χρειάζονται για να προσέλθουν στα εμβολιαστικά κέντρα. Αυτό σημαίνει περιορισμό της ασυνάρτητης φλυαρίας των πολιτικών της στα παράθυρα, συνεννόηση με την Εκκλησία, σαφείς οδηγίες και διαβεβαιώσεις από επίσημους φορείς και έγκυρα πρόσωπα. Το παιχνίδι δεν έχει κριθεί ακόμα.
