Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και τους πολίτες της, οι ορατές σταθερές σήμερα δεν είναι ιδιαίτερα καθησυχαστικές, με εξαίρεση ίσως την καθήλωση του ΣΥΡΙΖΑ σε ποσοστά που δεν του προσφέρουν προοπτικές διεκδίκησης της εξουσίας στο προβλεπτό μέλλον, αλλά και πάλι κανείς δεν μπορεί να είναι απολύτως βέβαιος, γνωρίζοντας τη χώρα όπου ζούμε… Αναμενόμενη η χαλαρότητα που επικρατεί απ’ άκρου εις άκρον τέτοια εποχή, ταυτόχρονα όμως οι επιδόσεις μας στην πανδημία και στους εμβολιασμούς είναι μέτριες, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ο τουρισμός θα ανταποκριθεί έστω στις συγκρατημένα αισιόδοξες προβλέψεις, τα ελληνοτουρκικά παραμένουν μόνιμο «αγκάθι» σε πολλά επίπεδα και η υπογεννητικότητα είναι άλυτο πρόβλημα. Τα παραπάνω αποδεικνύονται από τους αριθμούς και τις συμπεριφορές. Ο αριθμός των κρουσμάτων του κορωνοϊού είναι συγκριτικά υψηλός και υποχωρεί με βραδείς ρυθμούς, η απροθυμία για εμβολιασμό είναι διάχυτη, έτσι η χώρα βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εμβολιασμένων με τουλάχιστον μία δόση. Δεν αποτελεί έκπληξη αυτή η σχετικά χαμηλή θέση, αφού υψηλό ποσοστό του νοσηλευτικού προσωπικού δεν θέλει να εμβολιαστεί, ανάλογη είναι η συμπεριφορά και σε άλλους κλάδους, διαπιστώνεται άρνηση προσέλευσης σε εμβολιαστικά κέντρα της επαρχίας, ακόμη και σε τουριστικά νησιά, πολλοί παπάδες ασκούν αρνητική επιρροή στο ποίμνιό τους, ανευθυνότητα διακρίνει μεγάλο μέρος της νεολαίας, πολλοί επαγγελματίες παραβιάζουν ποικιλοτρόπως τα μέτρα και εγκληματική αμεριμνησία χαρακτηρίζει κόμματα, δήθεν «συλλογικότητες» και συνδικαλιστές, που καταφεύγουν συνεχώς σε πεζοδρομιακή άσκηση αντιπολίτευσης. Ολα παίζουν τον ρόλο τους στις σοβαρές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης της προτίμησης της κυβέρνησης να τα αντιμετωπίζει μόνο ρητορικά.
Παρ’ όλ’ αυτά –ή και σε πείσμα όλων αυτών– καλλιεργείται και επικρατεί αισιοδοξία για την οικονομία, με πρωτοπόρους φυσικά υπουργούς, συμβούλους και μίντια. Υποτίθεται ότι κατά τον Σεπτέμβριο θα έχουμε τελειώσει ουσιαστικά με την COVID-19 και τη φοβερή αναστάτωση που έχει προκαλέσει στην οικονομία και στην κοινωνία, γιατί, αν μη τι άλλο, ο εμβολιασμός του πληθυσμού θα φτάσει σε επίπεδα ανοσίας της αγέλης (για να δούμε…) και από εκεί και πέρα μας περιμένει πεδίον δόξης λαμπρόν ως κράτος και ως πολίτες. Αλλωστε, είναι εκείνα τα δισεκατομμύρια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ που θα μας απογειώσουν και δικαιολογούν μεγάλες προσδοκίες για τους πάντες. Αλλο αν τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης είναι αυστηρά προκαθορισμένο σε ποιους τομείς θα κατευθυνθούν και εντελώς άλλο ότι ο Αλ. Τσίπρας με το σχέδιό του α λα Θεσσαλονίκη και εκ του ασφαλούς προτείνει να διατεθούν με τη μέθοδο της… «βουταρίας» («γιάγμα» για τους βέρους Θεσσαλονικείς)!
Είναι αλήθεια ότι στην τόνωση της αισιοδοξίας, ή στη συγκράτηση της απαισιοδοξίας αν προτιμάτε, έχει συμβάλει η πραγματικά γενναιόδωρη και οριζόντια σχεδόν επιδότηση κλάδων, επαγγελματιών και εργαζομένων από την κυβέρνηση σε όλη την περίοδο της πανδημίας. Συμβάλλει επιπλέον η θεαματική άνοδος των καταθέσεων από εταιρείες και ιδιώτες (των πιο εύπορων βεβαίως) την ίδια περίοδο, αλλά και η απρόσμενα μικρή πτώση του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2021, σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2020. Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχει ένας ορίζοντας που μπορεί να χαρακτηριστεί γκρίζος και δεν επιτρέπει ανόητες και χαρωπές τοποθετήσεις, ειδικά από την ελληνική πολιτική τάξη.
Η Ελλάδα βιώνει ένα νεκρό διάστημα επενδύσεων τουλάχιστον δέκα ετών, γεγονός που σημαίνει ότι όχι μόνον η οικονομία δεν τονώθηκε με επενδυτικές ενέσεις, αλλά και ότι ο εξοπλισμός της σε πολλούς τομείς είναι γερασμένος. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να συνέλθει πλήρως ο τουρισμός και ακόμη περισσότερος για να γίνει πιο αποδοτικός. Υπαρκτά είναι επίσης τα προβλήματα της καθυστερημένης υιοθέτησης και προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες, καθώς και οι επιπτώσεις στην οικονομία από το άρρωστο συνταξιοδοτικό πρόβλημα –συνδυάζεται ευθέως και με τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού εξαιτίας της υπογεννητικότητας–, από την καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, από την πληθώρα ατόμων χωρίς δεξιότητες που παράγει το εκπαιδευτικό σύστημα, από «ψεκασμένες» νοοτροπίες, μεταξύ άλλων. Οι πρόσφατες εκθέσεις του ΔΝΤ και της Κομισιόν είναι συγκρατημένες για τις προοπτικές της ανάπτυξης και έχουν λόγο να χτυπούν «καμπανάκια» για το χρέος, τις τράπεζες και το Δημόσιο. Δεν είναι, τέλος, τυχαίο ότι εμφανίστηκε πάλι ο Σόιμπλε για να θυμίσει τη δημοσιονομική πειθαρχία. Δεν θα ’ναι όλα ρόδινα!
