Γράφω εν θερμώ. Σήμερα είχα την τύχη να περάσω όλη την ημέρα μου στην Ακρόπολη, με οδηγό τον Μανόλη Κορρέ. Μαζί μας και μια μικρή ομάδα φίλων. Η συνάντηση κράτησε έξι ώρες. Δεν σταμάτησε να μιλάει, να εξηγεί, να αναδεικνύει λεπτομέρειες και κρυμμένες σημασίες στα επεισόδια του Βράχου, που κατά τα άλλα τις προσπερνάς αδιάφορος. Ενα γενναιόδωρο κράμα γεωλογίας, Ιστορίας, αρχαιολογίας, αρχιτεκτονικής ευαισθησίας, που σε ακολουθεί σε κάθε σου βήμα. Και κάτι ακόμη όμως, που κάνει το βλέμμα του Κορρέ να ξεχωρίζει. Είναι η εμπειρία που μεταμορφώνει την απεραντοσύνη της γνώσης σε ζωντανή πραγματικότητα. Ξεχωρίζω δύο σημεία, τα οποία θεωρώ κομβικά και ταυτίζομαι απολύτως. Το πρώτο είναι η σημασία που δίνει στο βλέμμα. «Να βλέπεις αυτό που βλέπουν τα μάτια σου», όπως έλεγε ο Σαρλ Πεγκί. Μην ξεχνάμε την αρχαία σημασία της λέξης θεωρία: παρατήρηση, θέαση, εξέταση. Σήμερα έχει καταντήσει να σημαίνει την οργάνωση μιας νοητικής κατασκευής που έχει μεγαλύτερη ισχύ από την πραγματικότητα. Το δεύτερο είναι η στιγμή που αντικρίσαμε τον Παρθενώνα. Κάποιος από την ομήγυρη τον ρώτησε, αν όταν τον βλέπει, κυριαρχεί στο βλέμμα του η τριβή της συνήθειας. Ηταν απόλυτος: Οχι, δεν μπορώ να ξεπεράσω τη συγκίνηση. Την έχω μέσα μου. Στεκόμασταν στην περιβόητη διαδρομή που μερικούς μήνες πριν είχε εξαγριώσει έναν ολόκληρο όχλο ανειδίκευτων αισθηματιών. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι επιτρέπει στο βλέμμα να δει με ακόμη περισσότερη καθαρότητα τη μορφή του Παρθενώνα.
Ο Κορρές, βέβαια, έχει περισσότερα να πει. Αυτά τα κομμάτια του Βράχου, που τόσοι τα θρήνησαν, είναι στην πραγματικότητα πρόσφατες επεξεργασίες της διαδρομής. Ομως, αυτό είναι το έλασσον. Το μείζον είναι ότι η διαδρομή, έτσι όπως διαμορφώθηκε, είναι μια σοβαρή απάντηση στο πρόβλημα του Παρθενώνα. Ο ναός είναι αριστούργημα της τέχνης. Είναι όμως και ιστορικό μνημείο, που ζει στην καρδιά μιας σύγχρονης πόλης. Πώς να αναδείξεις την αυτονομία του χωρίς να του στερήσεις τον φυσικό του χώρο; Η πρόσφατη διαμόρφωση της διαδρομής, βελτίωση της παλιάς, δίνει μια λύση στο πρόβλημα. Καθαρίζει το βλέμμα.
Επειδή και εγώ, με τον δικό μου τρόπο, παλεύω χρόνια τώρα με τη συγκίνηση που μου προκαλεί ο Παρθενών, έχω διαβάσει πολλά από τα κείμενα του Μανόλη Κορρέ. Τον έχω ακούσει σε πολλές ομιλίες του. Αισθάνομαι ωστόσο πιο τυχερός από τον Σατωβριάνδο, που επισκέφθηκα την Ακρόπολη με οδηγό του. Μπορεί να μη φθάσω ποτέ την αξία του μεγάλου Γάλλου, όμως, τουλάχιστον όταν διαβάζω τις αριστουργηματικές σελίδες από το Οδοιπορικό του για την Ακρόπολη, θα σκέφτομαι ότι εγώ είχα την τύχη να την επισκεφθώ με τον Κορρέ.
