Ηεπίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Ουάσιγκτον μπορεί να μην έκρυβε εκπλήξεις, αλλά στην πληθώρα των εγγράφων που παρήγαγε υπάρχουν σημεία που προχωρούν τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις σε μια «επόμενη εποχή», ακόμη στενότερης συνεργασίας.
Ο στρατηγικός διάλογος είχε προετοιμαστεί από πριν, γι’ αυτό και δεν έκρυβε εκπλήξεις. Ηταν μια καλά χορογραφημένη άσκηση για τα περίπου τριάντα στελέχη και εμπειρογνώμονες της ελληνικής κυβέρνησης και τους Αμερικανούς ομολόγους τους, οι οποίοι συνεχίζουν να εμβαθύνουν την ελληνοαμερικανική συνεργασία σε νέα πεδία, με την ενέργεια και τις οικονομικές σχέσεις να προβάλλουν ως εκείνα με τις μεγαλύτερες προσδοκίες.
Συμβολικά, ωστόσο, είναι η ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας που σφραγίζει τα νέα δεδομένα στις σχέσεις των δύο χωρών και αντανακλά τα υψηλότερα επίπεδα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας στον αμυντικό τομέα. Οπως γράφαμε και την περασμένη εβδομάδα, η τουλάχιστον πενταετής συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στους Αμερικανούς να κάνουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις βάσεις που φιλοξενούνται στην Ελλάδα – στις οποίες προστέθηκαν τέσσερις νέες τοποθεσίες.
Οι εικασίες για το αν οι Αμερικανοί θέλησαν να αποφύγουν μια παρουσία στα νησιά για να μην ενοχλήσουν τους Τούρκους, ή και για το αν ενοχλήθηκαν από τη συμφωνία με τη Γαλλία, είναι παραπλανητικές. Γεγονός είναι ότι η επιστολή του υπουργού Εξωτερικών στον πρωθυπουργό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αξιοποίησης άλλων νησιωτικών βάσεων στο μέλλον. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, αυτό δεν κατέστη εφικτό σε αυτήν τη φάση, όπως σίγουρα θα ήθελε η ελληνική πλευρά, λόγω έλλειψης σχετικών κονδυλίων –και σχεδιασμού– του αμερικανικού Πενταγώνου.
Και εκ του αποτελέσματος, οι Αμερικανοί μόνον ενοχλημένοι δεν φαίνονται από την ελληνογαλλική συμφωνία. Αντιθέτως, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να εξευμενίσουν τη Γαλλία μετά τη συμφωνία AUKUS, χαιρέτισαν την ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία και, ευρύτερα, υποστηρίζουν ανοιχτά τις ευρωπαϊκές αμυντικές πρωτοβουλίες – με την προσδοκία ότι αυτές θα οδηγήσουν σε συγκεκριμένες επιχειρησιακές ικανότητες στην περιοχή και ότι θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά προς το ΝΑΤΟ.
Μπορεί να έχασαν μία παραγγελία, αλλά το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας περιλαμβάνει ακόμη σημαντικές προμήθειες από τις ΗΠΑ, το νέο νομοσχέδιο Μενέντεζ προβλέπει διάθεση και νέου υλικού, ενώ ένα νέο πρόγραμμα φρεγατών από τις ΗΠΑ και, βέβαια, το ελληνικό ενδιαφέρον για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 αναμένεται να διατηρήσουν τη χώρα μας ως έναν από τους προτιμητέους πελάτες των ΗΠΑ.
Αυτό που είναι γεγονός είναι ότι και οι δύο χώρες προσπάθησαν να αποφύγουν να προκαλέσουν με τις ανακοινώσεις τους την αντίδραση της Τουρκίας. Η Τουρκία δεν κατονομάστηκε στις δηλώσεις των δύο υπουργών, αν και ο κ. Δένδιας την έδειξε σαφώς όταν καταδίκασε το casus belli. Στη μεταξύ τους συνάντηση, μάλιστα, έδειξε στον Αμερικανό ομόλογό του τους χάρτες των τουρκικών διεκδικήσεων έξω από την Κρήτη. Και μπορεί να μην τοποθετήθηκαν δημοσίως, αλλά στην Ουάσιγκτον είναι διάχυτη η κατανόηση για τις θέσεις της Ελλάδας.
* Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council.
