Με εξαίρεση τα απρόοπτα που προκύπτουν πάντα, ο Καζαμίας του 2022 είναι εύκολα προβλεπτός. Η επόμενη χρονιά θα είναι σε γενικές γραμμές συνέχεια της φετινής σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Οι καταστάσεις που διαμορφώθηκαν το 2021 και ήδη βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη προβλέπεται να έχουν συνέχεια τους επόμενους πολλούς μήνες. Το ερώτημα είναι αν θα φτάσουν σε θετική ή αρνητική ολοκλήρωση στη διάρκεια του νέου χρόνου, ή αν θα μείνουν υπόλοιπα και για το 2024. Δύσκολο να απαντηθεί με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί.
Τα προβλήματα, τα διλήμματα, τα στοιχήματα, οι δυσκολίες για την Ελλάδα θα είναι κυρίως τα ίδια με αυτά του 2021. Η πανδημία, η οικονομία, τα ελληνοτουρκικά, με την πιθανή προσθήκη της διενέργειας εκλογών. Κατ’ αρχήν δεν διαφαίνεται κάτι καινούργιο ή συναρπαστικό σε αυτά, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για την εξέλιξη της πανδημίας, καθώς κορυφώνεται η επέλαση της μετάλλαξης «Ομικρον». Το βέβαιο είναι ότι η πανδημία συμβαδίζει χέρι χέρι με την οικονομία και είναι διαπιστωμένη η μεγάλη επιβάρυνση της COVID-19 στα δημόσια οικονομικά. Αρα, αφού δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για την πορεία της πανδημίας, δεν μπορούν να γίνουν και για τις συνέπειές της στην οικονομία. Προαλείφονται πάντως αποφασιστικές και μάλλον με αρνητικό πρόσημο τουλάχιστον έως το καλοκαίρι.
Το χειρότερο είναι ότι η οικονομία δοκιμάζεται και θα εξακολουθήσει να δοκιμάζεται μέσα στο 2022 από τη μεγάλη άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το παιχνίδι που παίζεται γύρω από το φυσικό αέριο είναι χοντρό, πολύπλοκο και το παίζουν πολύ μεγάλα παιδιά, καλύπτοντας στόχους και κινήσεις τους με προπαγάνδα. Οι απότομες αυξομειώσεις που βλέπουμε στις διεθνείς τιμές θα συνεχιστούν και η ομαλοποίησή τους εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης – Ρωσίας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να παίξει ρόλο, πέρα από το να υφίσταται τις συνέπειες. Είναι απίθανο να επανέλθουν οι τιμές στο επίπεδο εκείνων πριν ξεσπάσει η κρίση. Η επιβάρυνση πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Τα ελληνοτουρκικά θα εξελιχθούν το 2022 ανάλογα με τις διαθέσεις της Αγκυρας, η οποία επιδιώκει ανατροπή του «στάτους κβο» σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, θέλει να είναι κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή και προκαλεί. Με αυτή την έννοια έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και από τη βούλησή της θα εξαρτάται η ύφεση ή η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Είναι σαφές ωστόσο ότι η πολιτική και οικονομική συγκυρία που επικρατεί στο εσωτερικό της Τουρκίας θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της στάσης της τον επόμενο χρόνο. Το καθεστώς Ερντογάν βρίσκεται υπό πολιτική πίεση και εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής του και της πτώσης της λίρας, άγνωστο αν θα καταφύγει σε εκλογές ή σε νόμους έκτακτης ανάγκης και περιστολές δικαιωμάτων, αλλά και πώς θα συμπεριφερθεί στην εξωτερική πολιτική του για εσωτερικούς λόγους.
Η πολιτική και οικονομική συγκυρία στο εσωτερικό της Τουρκίας θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της στάσης της στα ελληνοτουρκικά.
Είναι γνωστό ότι ο πρωθυπουργός τονίζει συνεχώς πως η κυβέρνηση θα εξαντλήσει τη θητεία της και άρα οι εκλογές θα γίνουν περί την άνοιξη ή το θέρος του 2023. Παράλληλα όμως είναι φανερό ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τα προβλήματα που δημιουργεί η πανδημία και τις επιπτώσεις της ίδιας στην οικονομία, στις τιμές στην ενέργεια και στην αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού. Η κυβέρνηση θα κληθεί να εξαντλήσει πάλι τις δυνατότητες του κράτους για να στηρίξει με πολλά δισεκατομμύρια εργαζομένους, νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Από την άλλη πλευρά, θα υπάρχουν τα κονδύλια από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, που όμως θα χρησιμοποιηθούν σε στοχευμένους τομείς, όχι σε επιδοτήσεις και στηρίξεις. Το ερώτημα είναι τι κλίμα θα προκύψει σε επίπεδο κοινής γνώμης που ενδεχομένως και να καθορίσει αν θα γίνουν εκλογές μέσα στο 2022, ίσως το φθινόπωρο. Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο.
Αν γίνουν πάντως εκλογές, όχι επειδή το απαιτεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά εξαιτίας νέων συνθηκών –τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό–, αυτές θα είναι διπλές. Οι πρώτες με απλή αναλογική, οι δεύτερες με σύστημα ενισχυμένης, που και πάλι όμως δεν θα είναι εύκολο να οδηγήσει σε αυτοδύναμη κυβέρνηση.
ΥΓ.: Εφτασε το πλήρωμα του χρόνου. Ευχαριστώ και αποχαιρετώ. Καλή τύχη.
