Κοντεύει μισός αιώνας από τότε που ξεκίνησε το μεγάλο ελληνικό παράδοξο: η ασυλία στη βία και στους μπαχαλάκηδες στα ελληνικά πανεπιστήμια. Στην αρχή έγινε αποδεκτό σαν μια φυσική αντίδραση στην ασφυκτική καταπίεση της δικτατορίας. Σιγά σιγά όμως εξελίχθηκε σε έναν πραγματικό «καρκίνο», έναν άλλου τύπου φασισμό, που νομιμοποίησε τραμπούκικες συμπεριφορές και στοχοποίησε όποιον διαφωνούσε με το «ευαγγέλιο». Εγινε επικίνδυνο να έχεις διαφορετική άποψη. Ο φόβος έγινε εργαλείο πολιτικής για γκρουπούσκουλα που έγιναν θεσμοί, στρατολογώντας γενιές φοιτητών και μόνιμων επισκεπτών μπαχαλάκηδων.
Χάσαμε πολλά και καλά μυαλά με αυτά τα φαινόμενα. Διάβαζα, για παράδειγμα, όσα έγραφε μόλις προχθές ο Γιάννης Ιωαννίδης, ένας διακεκριμένος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ταφτς στις ΗΠΑ, ο οποίος ανέλαβε και σημαντικές διοικητικές θέσεις: «Λίστα των προσβολών που υπέστην σαν νέος καθηγητής από φοιτητικούς ηγέτες και άλλους δεν χρειάζεται… Μου ήταν αδύνατον να συνεχίσω σαν καθηγητής στην ΑΣΟΕΕ/ΟΠΑ 1983-86, επέστρεψα στις ΗΠΑ. Εξαιρετικοί επιστήμονες κυριολεκτικά πνίγονται».
Η κοινωνία έχει αλλάξει και θέλει ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Είναι όμως σημαντικό να το εκφράσουν αυτό και η Κεντροαριστερά και η Αριστερά.
Θυμάμαι έναν άλλο Ελληνα πανεπιστημιακό που σε μια ομιλία του έδειχνε μια μολότοφ και έλεγε: «Εκεί που κάνω εγώ έρευνα, η μόνη φλόγα που θα δείτε είναι από κάποιο πείραμα». Υπάρχουν και εδώ πανάξιοι πανεπιστημιακοί αλλά είναι ήρωες. Παλεύουν για τα αυτονόητα μέσα σε συνθήκες μιζέριας και με τον κίνδυνο πάντα κάποιος να ανεβάσει ένα πόστερ-επικήρυξη με τη φωτογραφία τους. Οι πρυτάνεις που αντιστέκονται έχουν δει σκασμένα τα λάστιχα των αυτοκινήτων τους και δέχονται απειλητικά μηνύματα μέσα στη νύχτα.
Η αλήθεια είναι πως υπάρχει ένα κομμάτι του πολιτικού και πανεπιστημιακού κατεστημένου που βολεύεται μια χαρά με όλη αυτή την κατάσταση. Γιατί να ανοίξουν τις πόρτες και τα παράθυρα, για να έλθουν και άλλοι καλοί Ελληνες από το εξωτερικό και να τους χαλάσουν τη βολή τους;
Ετσι πορευόμαστε το 2022, το 2022! Ο κόσμος προχωράει, οι χώρες επενδύουν στην εκπαίδευση, εμείς χάνουμε ταλέντα, που πάνε εκεί που βρίσκουν το περιβάλλον που τους αξίζει. Η κοινωνία έχει αλλάξει, βέβαια, και θέλει ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Είναι όμως σημαντικό να το εκφράσουν αυτό και η Κεντροαριστερά και η Αριστερά. Δεν είναι εύκολο, γιατί πολλά από τα στελέχη τους έχουν βγει από τα αμφιθέατρα και νιώθουν μια, σχεδόν βιωματική, άρνηση. Είναι όμως κρίσιμο. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να περιμένουμε άλλα 50 χρόνια να ωριμάσουν κάποιοι για να αποκτήσουν τα ελληνικά μυαλά και παιδιά τα ΑΕΙ που τους αξίζουν.
