Δεν είναι απλό ζήτημα οι Πανελλαδικές Εξετάσεις σε προσωπικό, κοινωνικό, θεσμικό επίπεδο. Στο οικοδόμημά τους αποτυπώνονται τα θετικά και τα λάθη των γονιών στην ανατροφή των παιδιών, τα προβλήματα και τα πλεονεκτήματα του ελληνικού σχολείου, η δομή του κρατικού εκπαιδευτικού μηχανισμού και τα «παράθυρα» που αφήνει για την ιδιωτική πρωτοβουλία (φροντιστήρια). «Εάν μια κυβέρνηση θέλει να περάσει ένα εκπαιδευτικό μέτρο, πρέπει να το συσχετίσει με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ολοι θα το εφαρμόσουν αγόγγυστα, διότι διακυβεύεται το μέλλον των παιδιών, το όνειρο της ελληνικής οικογένειας για ένα πανεπιστημιακό “χαρτί”» μου έλεγε έμπειρος φιλόλογος.
Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται ένας 18χρονος τις Πανελλαδικές Εξετάσεις δείχνει το πώς έχει ανατραφεί όχι μόνον εκείνος αλλά και οι γονείς του. Αναλογιστείτε το: απέναντι στο παιδί τους όταν δίνει Πανελλαδικές, οι περισσότεροι γονείς έχουν την ίδια συμπεριφορά, στην οποία αντιδρούσαν με σφοδρότητα όταν εκείνοι στα 18 τους έδιναν εξετάσεις. Είναι παθητικά υποστηρικτικοί, αγωνιώντες και καθόλου ρεαλιστές. Λειτουργούν σαν να έχουν κακομάθει τα παιδιά τους και εξ αυτού τα αποπροσανατολίζουν στο πώς θα αντιμετωπίσουν τη ζωή ως ενήλικοι.
Οι Πανελλαδικές απαιτούν προσπάθεια και στοχοθεσία. Και αυτό μαθαίνεται στα παιδιά πολύ πριν από την έναρξη της προετοιμασίας τους για τα 4 εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές. Η στοχοθεσία είναι δεξιότητα ζωής. Απαιτεί το άτομο να ξέρει τι θέλει και να μπορεί να νιώθει μέσα του ώριμο να βάλει προτεραιότητες. Πολλοί υποστηρίζουν πως η αποτυχία στις Πανελλαδικές μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη, και ορθώς. Ωστόσο, αυτό το χτύπημα συμπάθειας στην πλάτη καταντά «παρηγοριά στον άρρωστο» ή «κρεμαστάρια που δεν φτάνει η αλεπού», στην περίπτωση που το παιδί δεν γνωρίζει ότι μπορεί να μαθαίνει και από την επιτυχία και από την αποτυχία.
Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι το πρώτο κρίσιμο σημείο με το τέλος της εφηβείας. Τα παιδιά πρέπει να μπορούν να διακρίνουν εάν αυτό που επιλέγουν είναι η προσωπική τους κλίση ή το αδικαίωτο όνειρο των γονιών τους, και να είναι προετοιμασμένα να το πετύχουν. Εξ ου και –παρότι τα στατιστικά δείχνουν ότι οι 7 στους 10 υποψηφίους θα εισαχθούν σε ΑΕΙ– πολλά εισιτήρια για ΑΕΙ οδηγούν τελικά σε προσωπικές ματαιώσεις.
