Η Ευρωπαϊκή Ενωση προχωρεί όχι μόνο μέσω κρίσεων αλλά και μέσω αλμάτων, που συνδέουν το όραμα με την υπερβολική τόλμη ή και απερισκεψία. Τέτοιο άλμα ήταν η δημιουργία νομισματικής ένωσης χωρίς το αναγκαίο πολιτικό υπόβαθρο. Μόνο όταν ξέσπασε η κρίση χρέους έγιναν βήματα για την ορθή διαχείριση του ενιαίου νομίσματος. Κρίση ήταν η πανδημία, που οδήγησε σε ενιαία στρατηγική καταπολέμησης του κορωνοϊού και την πρώτη σοβαρή κίνηση προς την έκδοση κοινού χρέους. Κρίση είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συσπείρωσε τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης εναντίον του κινδύνου του ρωσικού επεκτατισμού αλλά και της ενεργειακής ανεπάρκειας. Ενίοτε, οι κρίσεις και τα άλματα συνδέονται. Αλλες φορές το ένα φέρνει το άλλο. Μένει να δούμε εάν το ταξίδι του Εμανουέλ Μακρόν στην Κίνα και οι μετέπειτα δηλώσεις του –«το να είμαστε σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε υποτακτικοί»– αποτελούν μόνο σύμπτωμα μιας κρίσης ή είναι και ώθηση προς ένα νέο μεγάλο άλμα προς την ολοκλήρωση της Ενωσης.
Λίγες ημέρες πριν πάει ο Μακρόν στην Κίνα, συνοδευόμενος από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Σι Τζινπίνγκ είχε επισκεφθεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα, θέτοντας το πλαίσιο του κόσμου στον οποίο ζούμε, και στον οποίο αναφέρθηκε εμμέσως ο Μακρόν. «Συντελούνται αλλαγές τέτοιου μεγέθους που δεν έχουμε δει εδώ και 100 χρόνια», δήλωσε δημοσίως ο Κινέζος πρόεδρος προς τον Ρώσο ομόλογό του. «Μαζί να καθορίσουμε αυτές τις αλλαγές», πρόσθεσε. «Συμφωνώ», απάντησε ο Πούτιν, του οποίου η χώρα εξαρτάται ολοένα περισσότερο από τον γίγαντα γείτονά της. Απ’ όταν ο Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ ηγούνται μεγάλης (κυρίως δυτικής) συμμαχίας εναντίον της Ρωσίας. Την ίδια ώρα, η ένταση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον αυξάνεται καθημερινώς για διάφορες αιτίες – από τον οικονομικό ανταγωνισμό έως το μέλλον της Ταϊβάν. Ετσι, ενώ η ανάπτυξή της εξαρτάται από ομαλότητα στη διεθνή οικονομία, φυσικό είναι η Κίνα να επιδιώκει στενότερες σχέσεις με μια χώρα που είναι και αυτή μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και μπορεί να της παρέχει σύγχρονη στρατιωτική τεχνολογία και άφθονους φυσικούς πόρους. Ισως, όμως, το σημαντικότερο στη δήλωση του Σι είναι η αίσθηση πως όλα αλλάζουν, ότι δεν εξαρτώνται όλα πια από το σύστημα διακυβέρνησης που ελέγχουν οι ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απαραίτητες για την άμυνα και ευη- μερία της Ευρώπης, αλλά και απρόβλεπτες.
Στην Κίνα, μακριά από την καθημερινή ταραχή που προκαλεί η προσπάθεια διάσωσης του ασφαλιστικού συστήματος της Γαλλίας, ο Μακρόν θα ένιωσε τα γρανάζια της Ιστορίας να γυρίζουν. Οι ΗΠΑ παραμένουν μακράν η ισχυρότερη οικονομική και στρατιωτική δύναμη του κόσμου. Ομως, όπως και πολλές άλλες χώρες της Δύσης, διανύουν περίοδο μεγάλων εσωτερικών εντάσεων, αλλά και διεθνή αμφισβήτηση του ρόλου τους. Η ενίσχυση της Ουκρανίας είναι μια πτυχή του ηγετικού τους ρόλου· η ξαφνική εγκατάλειψη του Αφγανιστάν, η κρυφή συμφωνία με τη Βρετανία και την Αυστραλία στην περιοχή του Ειρηνικού, η στήριξη της αμερικανικής οικονομίας εις βάρος της Ε.Ε. δείχνουν την άλλη. Οι ΗΠΑ είναι απαραίτητες για την άμυνα και ευημερία της Ευρώπης, αλλά και απρόβλεπτες.
Η διαμάχη των ΗΠΑ με την Κίνα μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες εξελίξεις για όλο τον κόσμο, εάν δεν υπάρξει διέξοδος. Και μόνο μια ισχυρότερη Ε.Ε. μπορεί να αποτελέσει τρίτο πόλο, με το βάρος να απορροφήσει τέτοιες εντάσεις και να σταθεροποιήσει το διεθνές σύστημα. Αυτό δεν θα είναι εύκολο, όμως είναι απαραίτητο. Ετσι, ενώ οι δηλώσεις του Μακρόν περιγράφουν μια κρίση, εκφράζουν και την αυτονόητη ανάγκη για μια Ευρώπη με όραμα και μέλλον.
