Μια παλιά ταινία έδειχνε δύο ομάδες ανθρώπων να ανταλ-λάσσουν βρισιές, ως προοίμιο ενός βίαιου ξυλοδαρμού. Σε κάποια στιγμή, όταν τα αίματα άναψαν για καλά, ο αρχηγός της μιας ομάδας γυρίζει και ρίχνει μια στριφογυριστή σφαλιάρα στον κοντοπίθαρο ακόλουθό του. «Μα γιατί το έκανες αυτό;» ρωτάει ο κοντός κρατώντας το μάγουλό του. «Οι απέναντι είναι πολύ δυνατοί για να τους πλακώσω», λέει με καμάρι ο αρχηγός.
Ετσι είναι η ιστορία της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις χειροδικούν επί των εργαζομένων, επειδή οι άλλοι «είναι πολύ δυνατοί για να τους πλακώσουν». Μην παρασυρθούμε και φτιάξουμε θεωρίες επί του φανταστικού. Υπάρχουν ισχυροί οικονομικοί παράγοντες στην Ελλάδα που έχουν ανοιχτή γραμμή με τους εκάστοτε κυβερνώντες, αλλά οι φορολογικοί νόμοι δεν φτιάχνονται για τους μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι τελευταίοι έχουν καλούς λογιστές και δικηγόρους, ενώ το δαιδαλώδες φορολογικό σύστημα της χώρας προσφέρει πολλά παραθυράκια. Κατά κανόνα φοροαποφεύγουν χωρίς ειδικούς νόμους. Ο ισχυρότατος αντίπαλος κάθε κυβέρνησης είναι η μεγάλη μάζα των μικρομεσαίων, που έχουν πολιτικό βάρος και βαφτίζουν «φοροεπιδρομή» κάθε εξορθολογισμό του φορολογικού συστήματος.
Χρόνια τώρα, σκιαμαχούμε κατά της «θηριώδους φοροδιαφυγής» στην Ελλάδα. Λέμε σκιαμαχούμε, διότι φανταζόμαστε ότι πολυεθνικές πίνουν τα έσοδα του κράτους με το μπουρί της σόμπας. Οχι ότι αυτές είναι άμεμπτης φορολογικής ηθικής· απλώς βρίσκουν άλλους τρόπους ώστε να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς το κοινωνικό σύνολο. Ανακαλύπτουν τρύπες που, ηθελημένα ή άθελά τους, αφήνουν οι κυβερνήσεις για να κρύψουν κέρδη. Οι «φορολογικοί παράδεισοι» είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι: η αφορολόγητη «επιστροφή κεφαλαίου» αντί της διανομής μερίσματος που φορολογείται με το ισχνό 5%-10%, τα λογιστικά κόλπα με την επαναγορά μετοχών και άλλα που μόνον η φαντασία λογιστών και δικηγόρων τα περιορίζει.
Δεν γνωρίζουμε σε τι έκταση εμφανίζονται τέτοια φαινόμενα στην Ελλάδα. Τα εγχώρια στατιστικά στοιχεία είναι πονεμένη ιστορία και η φοροαποφυγή δεν μετράται ως φοροδιαφυγή. Η «θηριώδης φοροδιαφυγή» που διαρκώς συζητάμε παράγεται από τις πολλές και μικρές φοροδιαφυγές των αναρίθμητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε μια χώρα όπου το 27% του εργατικού δυναμικού της είναι αυτοαπασχολούμενοι, σπανίως θα βρεθεί πολιτικός που να εκνευρίσει 1,2 εκατ. ψηφοφόρους (συν τις οικογένειές τους) καταπολεμώντας τη μικρή-θηριώδη φοροδιαφυγή. Ούτε καν η προηγούμενη, που περηφανεύεται ως εκσυγχρονιστική. Εξ ου και η σισύφειος σύνδεση των ταμειακών μηχανών με το Taxisnet.
Θα συνεχίσουμε…
