Γιατί; Γιατί χρειάζεται ένας πολιτικός αρχηγός να υποδυθεί ότι μετέχει σε σύσκεψη με υπηρεσιακούς παράγοντες, όταν είναι εκεί η κάμερα και γράφει· όταν αυτή ακριβώς η κάμερα του υπαγορεύει να κάνει τον σοφό και τον ειδήμονα, μιλώντας για «πρωτόκολλα» εμπλοκής στα διεθνή ύδατα, ενώ οι πνιγμένοι δεν έχουν ακόμη καλά καλά στεγνώσει; Γιατί αυτός ο πολιτικός αρχηγός φαντάζεται ότι τονώνει την εικόνα του, όταν εμφανίζεται σαν συνδικαλιστής, να κουνάει το δάχτυλο στους εντεταλμένους δημόσιους λειτουργούς;
Στην πραγματικότητα αυτό το αντιπαράδειγμα εξουσίας, που βιάζεται να δογματίσει για όσα δεν ξέρει, είχε ήδη καταδικαστεί εκλογικά από το 2019. Οι πρόσφατες εικόνες από τη σύσκεψη της Καλαμάτας ήταν απλώς ένα ιλαροτραγικό απείκασμα εκείνης της μεταμεσονύκτιας σύσκεψης στο «Συντονιστικό» της Πυροσβεστικής στο Χαλάνδρι, τον Ιούλιο του 2018. Εκείνη η παράσταση αποκρυστάλλωσε τραυματικά το στερεότυπο «πολιτικής διαχείρισης» που έπρεπε να εγκαταλειφθεί. Η ψήφος που ακολούθησε μπορούσε να εκληφθεί και σαν προσδοκία μετάβασης σε ένα άλλο, «επαγγελματικό» μοντέλο διοίκησης – αυτό που έμελλε να δούμε να εφαρμόζεται στις κρίσεις που ακολούθησαν, στον Εβρο, στην πανδημία και στις φυσικές καταστροφές. Η διαχείριση δεν ήταν πάντα επιτυχημένη. Αλλά το σύστημα έδειχνε πάντα έτοιμο να μάθει από τα λάθη του και να αποστάξει την εμπειρία της αποτυχίας σε θεσμική μνήμη.
Το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου πανηγυρίστηκε ως οριστική χειραφέτηση από τον ήδη ηττημένο «συνδικαλισμό» του φρονήματος – που έχουμε μάθει να τον αφορίζουμε ως «λαϊκισμό». Οι φορείς του θα ήταν πια εξουδετερωμένοι. Το μοντέλο διακυβέρνησης της περιόδου 2019-2023 θα μπορούσε, εκλογικά δικαιωμένο, να τρέξει στις λεωφόρους του μεταρρυθμιστικού ορθολογισμού.
Η σύντομη προεκλογική περίοδος που ακολούθησε πρόλαβε να δείξει πόσο απατηλά είναι αυτά τα δίπολα. Είδαμε την κυρίαρχη δύναμη, χωρίς να πιέζεται από μεγάλο αντίπαλο, να φορτίζει ρητορικά το ζήτημα της Ροδόπης. Είδαμε περίοπτες τεχνοκρατικές κεφαλές της –που είχαν διακριθεί στην «επαγγελματική» διαχείριση κρίσεων– να αναθεματίζουν ως «εθνική εξαίρεση» τον εξουδετερωμένο αντίπαλο. Είδαμε την ασύμμετρη επιρροή που μπορεί να ασκεί στο πολιτικό σύστημα ο λαϊκισμός, ακόμη κι όταν εκπορεύεται από μικρά ακροδεξιά σχήματα με απλή αξίωση κοινοβουλευτικής ύπαρξης. (Δικαιολογούσαν το φούσκωμα της Ροδόπης ως «μήνυμα προς την Αγκυρα», ενώ ξεκάθαρα τα ντεσιμπέλ απευθύνονταν στην Πέλλα και στην Πιερία.)
Φάνηκε έτσι ότι ακόμη και μια ισχυρότατη εντολή δεν είναι ικανή μόνωση από τις λαϊκιστικές πιέσεις. Φάνηκε πώς θα μπορούσε να επιδράσει το πλέγμα αυτών των πιέσεων σε μια Βουλή που, μπορεί να μην έχει έναν ισχυρό αντιπολιτευτικό πόλο· κινδυνεύει όμως να έχει πολλές ακραίες φωνές, χωρίς συστημικό αυτοπεριορισμό, όχι ικανές για «τακτική» αντιπαράθεση, αλλά πάντοτε έτοιμες για πολιτική δολιοφθορά.
Τι είναι προτιμότερο; Η άμιλλα δύο κομμάτων εξουσίας στον στίβο· ή οι καρεκλιές σε οχλαγωγία μπιραρίας;
Asset
Επιδημιολόγος, πυροσβέστης, σταθμάρχης, λιμενικός. Κι από σεμνότητα δηλώνει μόνο μηχανικός.
Χανγκόβερ
Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί ταυτόχρονα τα προνόμια δύο ιδιοτήτων; Μπορεί να μιλάει στη Βουλή και σαν πρώην πρόεδρος του Σώματος και σαν αρχηγός κοινοβουλευτικής ομάδας – αθροίζοντας τον χρόνο που απονέμει ο κανονισμός στα δύο αξιώματα; Μπορεί μήπως να καρπώνεται και διπλά τα άλλα ευεργετήματα, όπως ας πούμε τους μετακλητούς υπαλλήλους; Αυτή την απλή ένσταση έχουν αρχίσει προληπτικά να εγείρουν έμπειροι στα κοινοβουλευτικά παράγοντες, βλέποντας ότι εξυφαίνονται πάλι σχέδια κατάχρησης του κανονισμού και μετατροπής του σε εργαλείο μπαχαλοποίησης της κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Το ζήτημα όμως δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο νομικά. Η αυθαιρεσία που φοράει την προβιά της μιας ή της άλλης δικονομίας δεν πρόκειται να πτοηθεί ούτε από τη νομική υπηρεσία της Βουλής ούτε από τα θεσμικά όρια που θα δοκιμάσει να χαράξει η πλειοψηφία. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το βουλευτήριο να γίνεται πεδίο για να ασκηθεί πάλι ένας χουλιγκανισμός με εισαγγελικό πρόσωπο, θεαματικός για όποιον παρακολουθεί μόνο τα επιλεγμένα στιγμιότυπα στα δελτία ειδήσεων· ευτελιστικός όμως για την κοινοβουλευτική ζωή. Θα είναι σαν καθυστερημένο χανγκόβερ του 2015.
