Εχει δίκιο ο κ. Αλέξης Τσίπρας να καταγγέλλει για τις παράνομες επαναπροωθήσεις που κάνει η κυβέρνηση επί δικαίους και αδίκους, δηλαδή εκείνων που χρειάζονται άσυλο και των πολύ περισσοτέρων οικονομικών μεταναστών· ακόμη περιμένουμε να μάθουμε τι απέφερε η έρευνα για την καραμπινάτη παρανομία που δημοσιοποίησαν οι New York Times. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει απόλυτο δίκιο να θυμίζει ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης αυτούς που «μετέτρεψαν τη χώρα σε κέντρο διερχομένων και αυτοί οι οποίοι ανέχτηκαν την τραγωδία, το κολαστήριο της Μόριας, με τα ασυνόδευτα ανήλικα και με τις τραγικές καταστάσεις που επικρατούσαν στην πατρίδα μας πριν από το 2019» (Σπάρτη, 17.6.2023).
Και τα δύο είναι έκφραση της αμηχανίας της πολιτικής τάξης ενός εθνικού κράτους να αντιμετωπίσει ένα φαινόμενο που μας ξεπερνά. Οχι μόνον εμάς, που είμαστε μικροί, αδύναμοι και χρεοκοπημένοι, αλλά και γίγαντες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ούτε ο φράκτης του Τραμπ ούτε οι περίφημοι ρέιντζερς μπορούν να ανακόψουν το μεταναστευτικό κύμα· εκατομμύρια Μεξικανοί, εκατοντάδες χιλιάδες από τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ, την Ινδία, την Κορέα κ.ά. (πιθανότατα κι Ελληνες) διαβιούν παρατύπως στις ΗΠΑ.
Η μετανάστευση, όπως αφηγείται ο σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο στο ντοκιμαντέρ «Ο πλανήτης μας ΙΙ», είναι ένα φυσικό φαινόμενο στο οποίο καταφεύγουν όλα τα έμβια όντα προκειμένου να επιβιώσουν. Είναι εξίσου παλιό με τον άνθρωπο – πώς βρεθήκαμε ξεκινώντας από την Αφρική σε κάθε γωνιά της υφηλίου; Παλιότερα έπαιρνε τις μορφές κατακτητικών πολέμων, σήμερα γίνεται με ψαροκάικα της κακιάς ώρας που βουλιάζουν έξω από την Πύλο. Οσο υπάρχουν ανισορροπίες πλούτου κι ευκαιριών στον κόσμο, τόσο οι άνθρωποι θα μετακινούνται μαζικώς. Η φτώχεια, και η έλλειψη κράτους πρόνοιας στον Τρίτο Κόσμο, οδηγεί τις οικογένειες να κάνουν πολλά παιδιά, έτσι ώστε κάποια να ζήσουν για να φροντίζουν τους γονείς στα γεράματά τους. Τα πολλά παιδιά –όσα, τέλος πάντων, επιβιώνουν– δεν βρίσκουν ευκαιρίες απασχόλησης και πληρώνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν σε δουλεμπόρους που ξέρουν τα περάσματα για τον ανεπτυγμένο κόσμο.
Το πρόβλημα στο άμεσο μέλλον είναι ότι όσο περισσότερο θα προκαλούνται ακραία καιρικά φαινόμενα από την υπερθέρμανση του πλανήτη, τόσο περισσότερες και ασταμάτητες θα είναι οι μεταναστευτικές ροές, και ας λένε διάφοροι ότι οι φράχτες και το Λιμενικό μπορούν να λύσουν το πρόβλημα.
Σε ένα αρχέγονο και παγκόσμιο πρόβλημα δεν υπάρχουν εθνικές λύσεις. Οσοι, δε, πιστεύουν ότι η «επίλυση του μεταναστευτικού» είναι απλώς θέμα πολιτικής βούλησης, θυμίζουν εκείνον που νόμιζε ότι θα βαράει το νταούλι και θα χορεύουν οι αγορές.
