Ενόψει της κρίσιμης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ (11-12 Ιουλίου) στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπου θα συζητηθούν υψίστης σημασίας ζητήματα της Συμμαχίας, με φόντο κυρίως την ουκρανική κρίση, η Τουρκία επιχειρεί να φορτώσει την ατζέντα. Δεν είναι μόνον το παζάρι στο οποίο έχει επιδοθεί για να συναινέσει στην ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία ούτε οι αξιώσεις της στο Κυπριακό περί το ψευδοκράτος.
Στο τραπέζι των συζητήσεων αναμένεται να φέρει τις απαιτήσεις της και για τα Στενά, του στρατηγικού για τη ναυσιπλοΐα θαλάσσιου διαύλου από τα Δαρδανέλλια έως και τον Βόσπορο.
Αν πιστέψουμε τη συνήθως καλά πληροφορημένη Al-Monitor, η Αγκυρα θα επιδιώξει τη μετονομασία σε Τουρκικά Στενά, από σκέτο Στενά που προβλέπει η Συνθήκη του Μοντρέ (1936), του υδάτινου διαδρόμου που συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο.
Δεν χρειάζεται να διαθέτει κανείς ειδικές γνώσεις γεωπολιτικής για να αντιληφθεί ότι με μια τέτοια μεταβολή, η τουρκική πλευρά θέτει υπό την απόλυτη δικαιοδοσία της τις εισόδους και εξόδους του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για το θαλάσσιο εμπόριο και τις στρατιωτικές μετακινήσεις σε μια από τις πιο κρίσιμες γωνιές του πλανήτη.
Οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δεν θα βιαστούν να παραδώσουν τα «κλειδιά» του Βοσπόρου στην Τουρκία, όταν στη Μαύρη Θάλασσα τα μποφόρ ανεβαίνουν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και των αυτοκρατορικών βλέψεων της Μόσχας, ενώ ο εναγκαλισμός της με την Αγκυρα γίνεται όλο και πιο σφιχτός.
Η απόλυτη κυριαρχία των Στενών από την Τουρκία και μέσω αυτής και της στενής συμμάχου της Ρωσίας, θα ήταν «αυτοκτονικός» για τα συμφέροντα της Δύσης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου.
Ο κίνδυνος να μετατραπεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η Μαύρη Θάλασσα σε λίμνη ρωσοτουρκικών συμφερόντων και να υποταχθούν αναγκαστικά σε αυτά οι οικονομίες και κοινωνίες των άλλων παρευξείνιων χωρών, θα είναι τεράστιος σε μια τέτοια περίπτωση. Και το ΝΑΤΟ επ’ ουδενί θα ήθελε να πυροβολήσει τα πόδια του.
Πιθανότερο θεωρείται ο Ερντογάν να εγείρει θέμα ολοκληρωτικής κυριαρχίας των Στενών, για να διαπραγματευθεί με το ΝΑΤΟ και τους Αμερικανούς, κάποιαν από τις πολλές άλλες αξιώσεις του.
Ακόμη κι έτσι, όμως, η μεταβολή του καθεστώτος των Στενών έχει εισχωρήσει στη διεθνή συζήτηση. Δεδομένου αυτού, η ανάγκη επιτάχυνσης των εργασιών για τη διάνοιξη και λειτουργία «χερσαίου Ελλησπόντου» μέσω Αλεξανδρούπολης στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και παραπάνω στη Βαλτική, ο οποίος θα παρακάμπτει τα Στενά, προβάλλει επιτακτική – όχι μόνο για την Ελλάδα.
