Τι ήταν η Αριστερά για τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά τη Μεταπολίτευση; Τι σήμαινε γι’ αυτούς που μεγάλωσαν στα πιο εύρωστα χρόνια της ελληνικής δημοκρατίας να «στρατεύονται» σε έναν κληρονομημένο πόλεμο με την πολιτεία που τους είχε –πλουσιοπάροχα– αναθρέψει και που μάθαιναν να εχθρεύονται ως «χούντα που δεν τελείωσε»;
Ηταν μια διαρκής ανα-παράσταση ενός παρελθόντος που οι ίδιοι δεν έζησαν, αλλά το άφησαν να τους καθορίσει διά της κατηχήσεως. Εκαναν το θύμα με τραύμα δανεικό.
Ο Αλέξης Τσίπρας –που γεννήθηκε το 1974 και εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία το 1989– ήταν γνήσιο τέκνο αυτής της Αριστεράς. Και αυτοσυστηνόταν ως «πρώτος πρωθυπουργός της Αριστεράς» μέχρι το πολιτικό του τέλος. Πίστευε δηλαδή ότι το 36%, το οποίο αποτέλεσε και τη μεγαλύτερη νομιμοποίηση που κατάφερε ποτέ να αποσπάσει, ήταν αποτέλεσμα «αριστερής επιλογής» της πλειοψηφίας, και όχι ένα διάβημα μαζικής απελπισίας στη δίνη της χρεοκοπίας.
Από τα πολλά αναθέματα που έχει υποστεί ο απερχόμενος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ίσως το πιο παραπειστικό ήταν το «ψεύτης». Ο Τσίπρας δεν «έλεγε ψέματα» με την έννοια της δόλιας παραπλάνησης. Μετέδιδε απλώς την πλάνη, της οποίας θύμα είχε πέσει πρώτος ο ίδιος. Είχε πιστέψει ότι θα έκανε την επανάσταση, θα έσκιζε τα μνημόνια και θα άλλαζε την Ευρώπη. Είχε πιστέψει ότι οι «συστημικοί» πολιτικοί πριν από αυτόν είχαν συνθηκολογήσει επειδή τους «κρατούσαν». Και είχε το ταλέντο να μυήσει πολλούς σε αυτές τις πλάνες.
Οταν πια προσέκρουσε στην πραγματικότητα, φάνηκε ότι δεν είχε τα εφόδια για να επιτύχει μια ριζική αναθεώρηση του εαυτού του – τον οποίο είχε εμπιστευτεί ολοκληρωτικά στη συνδικαλιστική διαπαιδαγώγηση. Ετσι, ακόμη κι όταν το πολιτικό ένστικτό του τού υπαγόρευε στροφή προς έναν «κεντρώο» πραγματισμό, το αριστερό του μεδούλι έβρισκε τον τρόπο να παίρνει πάντα τη ρεβάνς.
Αυτή η αδυναμία μετασχηματισμού του ίδιου του Τσίπρα μεταφράστηκε και σε καθήλωση του κόμματός του. Ο εκπασοκισμός έμενε ατελής, με αποτέλεσμα να κυριαρχούν τα κονσερβοκούτια της εχθροπάθειας τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αναπτύξει στη φάση της αντιμνημονιακής του ανάδυσης.
Ο Τσίπρας και το κόμμα του κατέληξαν έτσι φορείς βαθιάς συντήρησης. Εξέφραζαν ένα ψυχοπολιτικό φορτίο που η κοινωνία είχε αποβάλει. Αντιμνημονιακοί χωρίς μνημόνιο. Και, στην ύστερη φάση, αντιδεξιοί χωρίς Δεξιά.
Κι ωστόσο, παρά την αδυναμία του να ξεφύγει από την πολιτική του προπαίδεια, ο Τσίπρας ήταν πιο μπροστά από το κόμμα του. Τουλάχιστον ο ίδιος είχε δοκιμάσει να ανοίξει το παράθυρο και να δει πέρα από τις δογματικές βεβαιότητες. Το κόμμα δεν ήθελε να τον ακολουθήσει ούτε στα ανασφαλή ανοίγματά του.
Γι’ αυτό και τώρα, χωρίς τον μετέωρο αρχηγό που το ενοποιούσε, το κόμμα μοιάζει καταδικασμένο να ξαναγίνει «αριστερό». Να υποκύψει τελεσίδικα στον αναχρονισμό του.
Αναλογίες
Ο πρωθυπουργός προέβαλε την αναλογία 1 προς 4 (15 γυναίκες σε ένα σχήμα που ξεπερνά τα 60 μέλη) ως βήμα προόδου που εκπληρώνει την προεκλογική εξαγγελία του για περισσότερη αντιπροσωπευτικότητα στην κυβέρνηση. Στατιστικά, η επίδοση απέχει πολύ από την αντιπροσωπευτικότητα. Η επικράτηση του κανόνα της εγχώριας πολιτικής πανίδας –άνδρας, μεσήλιξ, δικηγόρος– θυμίζει περισσότερο ένα σύστημα εξουσίας που αναπαράγεται, χωρίς να βρίσκει τρόπο να ανανεωθεί. Με τόσα κόμματα απέναντί της, να υποδαυλίζουν τις ταυτοτικές ανασφάλειες, ίσως η κυβέρνηση δεν είχε σε αυτή τη συγκυρία την πολυτέλεια να εμφανιστεί περισσότερο αντιπροσωπευτική. Το σχήμα όφειλε να φαίνεται πιο μονολιθικό από την ποικίλη πλειοψηφία του 40,5% που το ανέδειξε. Η συνήθης ένσταση σε αυτού του είδους το δημογραφικό ψείρισμα της εξουσίας είναι ότι το φύλο δεν κάνει την πολιτική. Γυναίκα είναι και η Λεπέν. Γυναίκα και η Μελόνι. Οντως. Για να κρίνει κανείς σοβαρά την κυβέρνηση, θα πρέπει να περιμένει τις προγραμματικές δηλώσεις της. Θα πρέπει να περιμένει να δει πόσος από τον φιλελευθερισμό του TikTok θα επιζήσει ως κυβερνητική πολιτική· ή θα θυσιαστεί στην άνω δεξιά πτέρυγα του Κοινοβουλίου.
