«Βλέπω όλο αυτό το διάστημα μια απέλπιδα προσπάθεια από την πλευρά της αντιπολίτευσης, που τζογάρει διαρκώς στο μαύρο, δηλαδή στην αποτυχία, στην καταστροφή και βεβαίως, ευτυχώς για τη χώρα, όχι για την κυβέρνηση, για τη χώρα ευτυχώς, δεν έρχεται το μαύρο έρχονται άλλα χρώματα».
Επιλέξαμε το απόσπασμα, ως τεστ. Ποιος το είπε και πότε; Η απάντηση δεν είναι εύκολη, θα μπορούσε να δημιουργήσει σύγχυση. Γιατί, πώς είναι δυνατόν να έχει κάνει αυτό το σχόλιο για την αντιπολίτευση ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όταν όλη η πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία του βασίστηκε σε αυτό ακριβώς το «μαύρο» χρώμα; Και όμως· το 2017, σε συνέντευξή του (27/07, Alpha), ο κ. Τσίπρας καταλόγιζε στην τότε αντιπολίτευση ό,τι ο ίδιος χρησιμοποίησε ως επιχείρημα εναντίον της νυν κυβέρνησης.
Ανακύκλωση· επανάληψη· ίδιος ατέρμων κύκλος. Εξαρχής. Τα λάθη δεν διδάσκουν. Τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει την παπαγαλία για την επιτυχία της εισαγωγής στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Ο μηχανισμός αυτός φανέρωσε τα όριά του επί ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτά τα όρια ήταν ό,τι πιο ασφυκτικό στη διαδρομή της πρώτης φοράς Αριστερά. Η σύντομη πορεία των ψηφοφόρων της από την ψευδαίσθηση (το είπαμε και αυταπάτη) της δυναμικής, που έχει πάντα η «πρώτη φορά», στην απομάγευση του τέλους. Από την πτήση στην ανώμαλη προσγείωση. Γιατί, όμως, τις τελευταίες ημέρες η παραίτηση Τσίπρα συμπαρασύρει στους απολογισμούς όλη την παράταξη; Γιατί περιγράφοντας την πορεία του αρχηγού της, από «το 15μελές στο Μαξίμου» αποτιμάται –λίγο-πολύ– και η παρουσία ενός κόμματος στην ελληνική πολιτική ζωή; Οφείλεται στο γεγονός ότι τα κόμματα στην Ελλάδα είναι εν πολλοίς προσωποκεντρικά; Ο αρχηγός είναι το κόμμα. Τι συνέπειες έχει, άραγε, αυτό για τον κύκλο ζωής των ίδιων των παρατάξεων;
Ο ίδιος και το κόμμα του έρχονται από άλλες εποχές και έμειναν εγκλωβισμένοι σε αυτές. Εμειναν «παλιοί» σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Ας πιάσουμε το «νήμα» από πιο πίσω, πριν από δέκα χρόνια. Το 2012, δύο σκηνοθέτες που ζούσαν στο Παρίσι (ο Αλέξανδρος Παπανικολάου και η Εμιλυ Γιαννούκου) ακολούθησαν τον Αλέξη Τσίπρα με το φακό τους από το καλοκαίρι του 2012 έως το καλοκαίρι του 2013. «Βλέπαμε ότι τα πράγματα θα άλλαζαν, βλέπαμε έναν νέο πολιτικό να αναδεικνύεται μέσα σε περίοδο κρίσης», είπαν. Τιτλοφόρησαν το ντοκιμαντέρ τους «Στο νήμα». «Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Αλέξη Τσίπρα ήταν αμήχανο. Οχι στρατευμένο», γράφω σε σχόλιο/παρουσίαση, μετά την προβολή (30/3/2014). Η γενική αίσθηση: «Η προεκλογική τελετουργία έχει κάτι μηχανικό, που θυμίζει παπαγαλία ασκημένου μαθητή και όχι ενσυναίσθηση υποψήφιου ηγέτη. Περισσότερο παραπέμπει σε ανάληψη εργολαβίας παρά σε εκλογική μάχη».
Πόσο άλλαξε από τότε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ; Παρακολουθώντας τις φωτογραφίες και τα βίντεο από τις εκλογές του 2012 (ήταν 38 χρόνων), το ωραίο, επικοινωνιακά ισχυρό, πρόσωπο ενός νέου ανθρώπου δεν γνώρισε μόνο την, αναμφίβολη, φθορά της εξουσίας. Στην έκφρασή του εγγράφηκε η ιστορία αυτών των χρόνων: τα λάθη, οι παλινωδίες, τα ψέματα, η τοξικότητα, η αυθαιρεσία, η ανισορροπία ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην ανακατασκευή της με υλικά που ταίριαζαν στο δικό του/τους αφήγημα για τα γεγονότα. Κι όταν συνέβαινε η (σφοδρή) πρόσκρουση στην πραγματικότητα, τόσο το χειρότερο για εκείνην – δήλωνε με την έκφρασή του.
Αυτό το αίσθημα παρόντος/απόντος, που μπορούσε κανείς να διακρίνει στο ντοκιμαντέρ, νομίζω, ότι χαρακτήριζε τον Αλέξη Τσίπρα σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, ώς την παραίτηση. Μια έλλειψη «ενσυναίσθησης» ακόμη κι όταν βρέθηκε μπροστά σε εθνικές τραγωδίες (όπως το Μάτι). Αν η πολιτική είναι ρόλος, ο κ. Τσίπρας ήταν miscasting. Δεν σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του δεν υπάρχει και θετικός απολογισμός (όπως η συμφωνία των Πρεσπών ή η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια). Ούτε σημαίνει ότι δεν είχε ικανότητες: λαϊκότητα (είχε πολύ καλή επαφή με τον κόσμο), ήταν μεγάλος τακτικιστής, όπως έχουν κατά καιρούς ομολογήσει συνεργάτες του. Είναι αρκετή εξάρτυση αυτή για έναν ηγέτη σε δύσκολους και επικίνδυνους καιρούς; Για έναν ηγέτη του 21ου αιώνα; Ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ έρχονται από άλλες εποχές και έμειναν εγκλωβισμένοι σε αυτές. Ο,τι ο ίδιος κατήγγειλε ως «παλιό πολιτικό σύστημα» το αντιπροσώπευε. Εμειναν, ο ίδιος και το κόμμα του, «παλιοί» σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
