Η επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Τουρκία προχθές υπογραμμίζει την περίεργη σχέση Κιέβου – Αγκυρας – Μόσχας που υπήρχε και πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και οι δύο εμπόλεμες χώρες έχουν μεγάλη ανάγκη την Τουρκία, ενώ η Τουρκία εξαρτάται από αυτές για να στηρίξει την αμυντική βιομηχανία και την οικονομία της, και για να «πουλάει» τη στρατηγική της θέση στον υπόλοιπο κόσμο. Η επανεκλογή του Ερντογάν, η «λαχτάρα» του Πούτιν με την ανταρσία του Πριγκόζιν, και η πιθανότητα ο πόλεμος να διαρκέσει πολύ ακόμη, ασκούν μεγάλη πίεση και στους τρεις ηγέτες. Ο Ερντογάν κατάφερε έως τώρα να κρατήσει ισορροπία μεταξύ των εμπόλεμων μερών. Οσον αφορά το ΝΑΤΟ, ισχυρίζεται ότι συντάσσεται με αυτό, ενώ δεν υιοθετεί κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και εμποδίζει την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Η ισορροπία αυτή, όμως, είναι εξαιρετικά ευαίσθητη, καθώς όσο παρατείνεται ο πόλεμος, η Αγκυρα θα κληθεί να επιλέξει με ποια πλευρά συντάσσεται. Η προχθεσινή δήλωση του Ζελένσκι, ότι η έλλειψη αποφασιστικότητας στο ΝΑΤΟ για την ένταξη της Ουκρανίας και της Σουηδίας «απειλεί την ισχύ της Συμμαχίας» και «είναι σημαντική για την ασφάλεια όλου του κόσμου», υπογραμμίζει πως οι συνθήκες απαιτούν σαφείς θέσεις.
Καθώς ο Ζελένσκι τα είπε αυτά λίγες ώρες πριν φθάσει στην Τουρκία, θα είχε πολύ ενδιαφέρον να γνωρίζαμε τι ακριβώς θα είχε να του πει ο Ερντογάν στην κατ’ ιδίαν συζήτησή τους. Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11-12 Ιουλίου θα καταπιαστεί και με αυτό το ζήτημα. Εκεί αναμένεται σκληρό παζάρι του Ερντογάν με τον Σουηδό πρωθυπουργό, καθώς μόλις προχθές ο Τούρκος πρόεδρος ισχυριζόταν ότι «τρομοκράτες αλωνίζουν» στους δρόμους της Σουηδίας. Ετσι, εντάχθηκε άθελά της και η Ελλάδα σε άλλη μια «τριγωνική σχέση», καθώς οι ΗΠΑ πιέζουν την Τουρκία να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ για να εγκρίνουν την αγορά και τον εκσυγχρονισμό F-16 μαχητικών που ζητεί η Τουρκία, μια συμφωνία στην οποία έχει αντιταχθεί η Ελλάδα. Ισως και αυτό το ζήτημα να θιγεί στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Βίλνιους.
Η ισορροπία της Αγκυρας μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας είναι εξαιρετικά ευαίσθητη, καθώς, όσο παρατείνεται ο πόλεμος, ο Ερντογάν θα κληθεί να επιλέξει με ποια πλευρά συντάσσεται.
Η Τουρκία, λοιπόν, πιέζεται να συμμορφωθεί με το υπόλοιπο ΝΑΤΟ και όσον αφορά τις σχέσεις της με τη Ρωσία και για την ένταξη της Σουηδίας. Εάν όμως ο Ερντογάν κλείσει την πόρτα στον Πούτιν, ο Ρώσος πρόεδρος δεν θα συνεχίσει τις διευκολύνσεις που έχουν συμβάλει στη «μαγική» αντοχή της τουρκικής οικονομίας. Αυτές συμπεριλαμβάνουν καθυστέρηση πληρωμών για φυσικό αέριο, προμήθεια πετρελαίου σε προνομιακή τιμή, την εισαγωγή δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων «άγνωστης προέλευσης» (κυρίως από Ρωσία και αραβικά κράτη) και προκαταβολή εισπράξεων από το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου που ακόμη δεν λειτούργησε. Αυτά όλα οδηγούν στη μεγαλύτερη εξάρτηση της Τουρκίας από ρωσική ενέργεια, ενώ οι χώρες της Ε.Ε. κατάφεραν να απεμπλακούν από αυτήν. Από την άλλη, η Τουρκία έχει συνάψει συμφωνίες με την Ουκρανία στον αμυντικό τομέα και της έχει στείλει και υλική βοήθεια. Συμπληρώνοντας την εικόνα, πριν από ένα έτος η Αγκυρα συνέβαλε στην υπογραφή συμφωνίας για την εξαγωγή σιτηρών και λιπασμάτων από Ουκρανία και Ρωσία και συμμετέχει στη διαπραγμάτευση για την επέκτασή της μετά τη λήξη της (17 Ιουλίου).
Είναι σαφές ότι η Τουρκία δημιουργεί τριγωνικές σχέσεις για να «παίζει» τη μια πλευρά εναντίον της άλλης προς δικό της όφελος. Αυτό όπου το απαιτούν οι συνθήκες. Οταν όμως αισθάνεται πιο ισχυρή από τον αντίπαλο, απαιτεί η διαπραγμάτευση να περιοριστεί σε διμερές επίπεδο. Χρήσιμο είναι να το έχουμε υπ’ όψιν.
