Η κρατούσα νομική ιδεολογία, στηριγμένη στις διατάξεις του θετικού Δικαίου, θέλει τη Δικαιοσύνη να είναι ανεξάρτητη, απροκατάληπτη, αταξική. Ανεξάρτητη απέναντι στην κρατική λειτουργία. Απαλλαγμένη από ιδεολογικές προκαταλήψεις. Ουδέτερη απέναντι στους ταξικούς αγώνες. Και μιλούμε για το κύρος της Δικαιοσύνης, που στηρίζεται όχι στην άνωθεν υλική και ιδεολογική επιβολή, μα στην κοινωνική αναγνώριση και συναίνεση, οι οποίες κατακτώνται από τον δικαστή με την καθημερινή έμπρακτη απόδειξη της ικανότητας, της αμεροληψίας και ακριβοδίκαιης και ανεπηρέαστης κρίσης του.
Γι’ αυτό η πολιτεία κατοχύρωσε τον δικαστή με όλα τα συνταγματικά προνόμια, για να μπορεί ακωλύτως να ασκήσει τα ύψιστα καθήκοντά του. Κατά τον Λουκιανό, πρέπει ο δικαστής να είναι άφοβος, ελεύθερος, φίλος της παρρησίας και της αλήθειας, χωρίς να μισεί ή να μοιράζει φιλία. Ισος έναντι όλων. Κατά την ελληνική αρχαιότητα, εθεωρείτο ασυμβίβαστη προς το δικαστικό λειτούργημα η τραχύτητα του χαρακτήρα.
Ο Δημοσθένης έλεγε ότι αυτή η τραχύτης υποδηλοί πνευματική πικρότητα κι αγριότητα. Ο Αριστοτέλης διδάσκει το μέτρο και τη μεσότητα. Αυτοί που υπηρετούν τη Δικαιοσύνη φέρουν μεγάλη ευθύνη. Ο δικαστής πριν διατυπώσει την απόφασή του οφείλει να εκδώσει μια άλλη απόφαση, άγραφη αλλά βγαλμένη από τα εσώτερα μέρη της ψυχής του, με γνώμονα την ενδοσκόπηση, την αυτοκριτική. Οσοι δεν είναι σε θέση να κρίνουν τους εαυτούς τους, είναι ανίκανοι να κρίνουν τους συνανθρώπους τους.
Η σεμνότητα συνοδεύει πάντα τον άξιο δικαστή και βαδίζει τη λεωφόρο του Δικαίου ήρεμος και γαλήνιος ότι επιτελεί έργο εξόχως ανθρωπιστικό. Οτι υποκαθιστά τη θεία και αλάνθαστη Δικαιοσύνη. Ευχή όλων, χάριν της κοινωνικής ευνομίας και ειρήνης, να στέκονται οι δικαστές στο ύψος των περιστάσεων. Κι η πολιτεία να ψηφίζει νόμους που εμπνέουν σεβασμό στους πολίτες, διαπαιδαγωγώντας τους με αυτόν τον τρόπο να σκέπτονται ηθικά κι έντιμα. «Εν δε Δικαιοσύνη συλλήβδην πάσα αρετή εστί».
* Ο κ. Δημήτρης Παξινός είναι πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
