Ενοχλήθηκαν κάποιοι Κύπριοι και εξοργίστηκαν οι γνωστοί εθναμύντορες από αυτό που είπε ο πρωθυπουργός, ότι δηλαδή «έχουμε μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία». Για τους τελευταίους δεν έχουμε να πούμε πολλά· όσο περισσότερες είναι οι διαφορές, τόσο πιο εύκολα βγαίνει το μεροκάματο. Μην παρεξηγηθούμε: ανάμεσά τους υπάρχουν και πολλοί αγνοί ιδεαλιστές. Ισως να είναι οι περισσότεροι. Ομως, αυτοί που παιανίζουν τα εμβατήρια και έχουν διάφορο από τις διαφορές, χειρίζονται τους «πάντα γελαστούς και γελασμένους» ως «χρήσιμους ηλίθιους».
«Και το Κυπριακό, κύριε;», λένε κάποιοι. «Θα ξεχάσουμε την Κύπρο για να λυθεί η μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία;». Η απάντηση είναι «φυσικά όχι», αλλά δεν πρέπει να δημιουργούνται παρεξηγήσεις λόγω κακής γνώσης της Ιστορίας.
Με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος, με τις ιδιαιτερότητες που έχουν όλα τα κράτη, ειδικώς κατά τη σύστασή τους. Η ιδιαιτερότητα της Κύπρου δεν ήταν η σύνθεση του πληθυσμού της (μεγάλη ελληνική πλειονότητα και ισχυρή τουρκική μειονότητα), αλλά η πρόσφατη Ιστορία της. Οι ενδοκοινοτικές διαμάχες, που πυροδότησαν πρωτίστως οι μητέρες-μητριές πατρίδες, δημιούργησαν καχυποψίες και οι καχυποψίες μεταμορφώθηκαν σε ένα πολύπλοκο και συνεπώς εύθραυστο σύστημα λήψης αποφάσεων. Αυτό προσπάθησε να «διορθώσει» ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος υποβάλλοντας το 1963 προτάσεις συνταγματικής αναθεώρησης, χωρίς προηγούμενη γνώση της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και χωρίς να υπολογίζει την αντίδραση της τουρκικής ηγεσίας. Και μετά, όπως γίνεται πάντα στην πολιτική, το ένα έφερε τ’ άλλο για να καταλήξουμε στο έγκλημα της εισβολής.
Η κατάρα της Κύπρου ήταν ότι πολλάκις θεωρήθηκε ελληνοτουρκική διαφορά. Αυτό οδήγησε στο έγκλημα του ελληνικού πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου του 1974 και στο ακόμη μεγαλύτερο έγκλημα της εισβολής πέντε μέρες μετά. Το δυστύχημα είναι πως έτσι το βλέπει όλος ο κόσμος και λέει «βρείτε τα», αντί να εστιάζει στον παραβάτη του διεθνούς δικαίου που είναι η Τουρκία, όπως ακριβώς είναι η Ρωσία σε σχέση με την Ουκρανία.
Το Κυπριακό πρόβλημα, ειδικώς μετά το 1974, δεν είναι ελληνοτουρκική διαφορά. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε υποβάθμιση ενός εγκλήματος κατά του διεθνούς δικαίου, δηλαδή της εισβολής και κατοχής ενός ανεξάρτητου κράτους από μια ισχυρή (για τα μέτρα της Κύπρου) δύναμη. Οπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έτσι και η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο –και μάλιστα με τις ίδιες δικαιολογίες, δηλαδή την προστασία της εκεί μειονότητας– είναι οι μεγαλύτερες παραβάσεις της διεθνούς νομιμότητας τα τελευταία πενήντα χρόνια στην Ευρώπη.
