Είναι ένα δίλημμα που ίσως είχαν κάποιοι στον Κουβαρά, στα Δερβενοχώρια, στα Μέγαρα μετά την ανάγνωση του μηνύματος 112 για εκκένωση της περιοχής. Να μείνω ή να φύγω; Οπως ο Μάρκος· άνοιξε την πόρτα του σπιτιού στα όρια οικισμού της Μάνδρας και κοντοστάθηκε με την ίδια αμφιβολία. Τα σπίτια με καλά καθαρισμένους τους γύρω χώρους, σκέφτηκε, μπορούν να σωθούν εάν οι ιδιοκτήτες μείνουν να σβήνουν τις μικροεστίες από εκτινάξεις φλεγόμενης ύλης. Ο ίδιος είχε αποψιλώσει την περιοχή του και το γειτονικό αλσύλλιο – «οι άνθρωποι που αγαπούν τα δέντρα πρέπει τώρα να τα κρατούν μακριά», συλλογίστηκε μελαγχολικά. Θα μείνω να το παλέψω και θα φύγω όταν τα πράγματα χειροτερέψουν, είπε.
Και πήρε την πιο ριψοκίνδυνη απόφαση – βραχύβια, ευτυχώς. Διότι η φωτιά είναι ένα τρομερό θεριό, μοσχαναθρεμμένο με μύρια όσα: την κάτω βόλτα που πήρε το κλίμα, τις εύφλεκτες συγκυρίες, τις οικιστικές πιέσεις και τις ανεξέλεγκτες χρήσεις γης, τους χαμένους κρίκους και τα λάθη στην πυροπροστασία, την ανθρώπινη απροσεξία και αδιαφορία, εν ολίγοις όλα τα προϊόντα της αποκοπής διοικούντων και διοικουμένων από το δάσος. Πολλά τα θανάσιμα ενδεχόμενα της δύσκολης αποκόλλησης «από το βιός μου»: η πυρόσβεση να εκκινήσει με κρίσιμη καθυστέρηση, το θεριό να φερθεί με απρόβλεπτους τρόπους, να αλλάξει τάχιστα κατεύθυνση και να κατακαύσει ασκαρδαμυκτί εκτός βολής δασικές εκτάσεις με άφθονη ξερή καύσιμη ύλη, να αποκόψει οδούς διαφυγής.
Είναι δύσκολο να πολεμήσεις τη φωτιά αν σε κυριεύει ο φόβος της φωτιάς, σκέφτηκε και ο Πέτρος, όμως έδρασε διαφορετικά. Αφού μετέφερε την οικογένεια μακριά, επέστρεψε με συντοπίτες αγρότες, σκαφτιάδες, νερουλάδες, να ριχτούν στα μέτωπα με αλυσοπρίονα, τρακτέρ, φαγάνες, υδροφόρες…
Δεν είναι εύκολη υπόθεση η εκκένωση. Ακουμπάει πάνω στο εύθραυστο γυαλί του χρόνου –ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά–, την ανεμπόδιστη διαφυγή, τα συναισθήματα των ανθρώπων. Αν συνθέταμε στιγμιότυπα από φλεγόμενες περιοχές της Γης, ανέφερε Καλιφορνέζος αξιωματούχος, θα βλέπαμε κονβόι αυτοκινήτων να δραπετεύει από λαμπαδιασμένα δάση σε Καλιφόρνια, Ορεγκον, Καναδά, Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Αλγερία, Τυνησία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Σιβηρία. Η εκκένωση σώζει ζωές. Αλλά και αποτυπώνει με τρόπο φρικιαστικό τη σάρωση των ανθρώπινων πληθυσμών από την ανθρωπογενή περίσσεια των ξεσπασμάτων της φύσης – τυφώνες, πλημμύρες, πυρκαγιές… Την κακοδαιμονία που εκθρέψαμε.
