Το 2003, η Τουρκία ήταν έτοιμη να ανταλλάξει το Αιγαίο με την Ευρώπη. Εννοούμε ότι μπορούσε να κάνει αρκετές παραχωρήσεις στα ελληνοτουρκικά προκειμένου να πάρει το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό είχε αποδεχθεί την κλιμακωτή επέκταση των χωρικών υδάτων των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, στα 8, στα 10, στα 12 μίλια. Οχι βέβαια παντού στα 12 μίλια, γιατί κάτι τέτοιο «κλείνει» τα περάσματα και δεν αφήνει χώρο για την άλλη πλευρά. Αλλά η συναίνεση στο ελληνικό σχέδιο για κλιμακωτή επέκταση σηματοδοτούσε την αποδοχή ότι η ηπειρωτική τουρκική υφαλοκρηπίδα θα εισχωρούσε στο Αιγαίο, αλλά όχι σε βαθμό που να περικυκλώνει τα «ενισχυμένα» ελληνικά νησιά. Τα διευρυμένα ελληνικά χωρικά ύδατα εξουδετέρωναν το σενάριο μιας Τουρκίας που θα έφθανε έως τη μέση του Αιγαίου διότι μείωναν σημαντικά τις θαλάσσιες ζώνες που θα έπρεπε να μοιραστούν ως «υφαλοκρηπίδα». Η κυβέρνηση Καραμανλή που διαδέχθηκε την κυβέρνηση Σημίτη έκρινε ότι μια τέτοια συμφωνία, όσο καλή κι αν ήταν, θα θεμελίωνε (έστω και λίγα) κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο. Πώς θα παρουσιαζόταν ως «εθνική επιτυχία» η υποχώρηση από τα 12 μίλια; Επιπλέον, η Χάγη, με βάση την έως τότε νομολογία, ευνοούσε λίγο-πολύ τις ελληνικές θέσεις, αλλά σε περίπτωση προσφυγής για τα τελικά ξεκαθαρίσματα δεν θα μας έδινε τα πάντα. Πάνω στο γαλάζιο παζάρι θα έπαιρνε λίγη θάλασσα και ο Τούρκος. Κι αυτό στην Ελλάδα θα παρουσιαζόταν ως εθνική ήττα. Είκοσι χρόνια μετά, η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για την Ευρώπη, ενώ η νομολογία του Δικαστηρίου της Χάγης έχει εμπλουτιστεί αρκετά, αλλά όχι προς την κατεύθυνση που θα θέλαμε. Πλέον η Χάγη θεωρεί ότι τα νησιά έχουν μειωμένη ή καθόλου επήρεια στην υφαλοκρηπίδα όταν βρίσκονται απέναντι από ηπειρωτικό όγκο, όπως συμβαίνει με όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ακόμη και ένα μεγάλο νησί όπως η (πολύπαθη αυτές τις μέρες) Ρόδος μπορεί να έχει επήρεια περίπου 40%. Μικρότερα νησιά δεν έχουν καθόλου επήρεια. Φανταστείτε λοιπόν ένα χάρτη του Αιγαίου όπου η τουρκική υφαλοκρηπίδα αγκαλιάζει ή περικυκλώνει αρκετά νησιά και νησίδες. Σκεφτείτε την εικόνα νησιών να «επικάθονται» επάνω στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Πόσο απέχει αυτή η εικόνα από τον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας»;
Τα ελληνοτουρκικά απαιτούν λεπτούς χειρισμούς, έτσι ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εξελίξεις.
Κάποιοι θα πουν ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα μπορεί να θεμελιώσει νέες τουρκικές διεκδικήσεις στις επόμενες δεκαετίες. Γιατί η Τουρκία να μην απαιτήσει με μεγαλύτερη ένταση την αποστρατιωτικοποίηση νησιών που θα βρίσκονται επίσημα πλέον επάνω στη δική της υφαλοκρηπίδα; Η πίεση θα ενταθεί αντί να εξανεμιστεί. Βεβαίως, μια συμφωνία θα επιτρέψει στην Ελλάδα να ασκήσει δικαιώματα στην οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα της. Σήμερα, πέρα από τα 6 μίλια των χωρικών υδάτων δεν μπορεί να γίνει καμία έρευνα, καμία εκμετάλλευση, ούτε μέσα στον Θερμαϊκό κόλπο. Ολα αυτά δείχνουν ότι τα ελληνοτουρκικά απαιτούν λεπτούς χειρισμούς και τέχνη στη διαπραγμάτευση, που σίγουρα διαθέτει η νέα ηγεσία του ΥΠΕΞ, έτσι ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εξελίξεις.
