Αυτός ο Αύγουστος είναι διαφορετικός. Παρότι πολλοί συμμετέχουμε ακόμη στο ετήσιο μαζικό προσκύνημα σε παραλίες και χωριά, είναι σαφές πλέον ότι ο κόσμος αλλάζει ριζικά. Η κλιματική κρίση θα μας αναγκάσει να εγκαταλείψουμε συνήθειες και παραδόσεις, ενώ η ραγδαία εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης θα μεταμορφώσει τον κόσμο της εργασίας σε τέτοιο βαθμό που οι διακοπές όπως τις γνωρίζουμε πιθανώς να μην έχουν νόημα: ολοένα λιγότεροι θα εργάζονται σε γραφεία ή εργοστάσια ώστε να αναγκάζονται να παίρνουν άδεια όταν οι επιχειρήσεις του κλάδου θα ελαττώνουν τον κύκλο εργασίας ή θα κλείνουν, όπως συμβαίνει για δεκαετίες τώρα. Με τους μήνες του καλοκαιριού να γίνονται αφόρητα ζεστοί, αγαπημένοι τόποι σε χώρες όπως η δική μας θα χάσουν τη γοητεία τους για ξένους επισκέπτες, οι οποίοι μπορούν να πάνε όπου θέλουν. Οσοι από εμάς δεν έχουμε την πολυτέλεια να αλλάζουμε τόπο για τις διακοπές μας, λογικό είναι να αλλάξουμε τον χρόνο. Ετσι, και τα σχολεία θα αναγκαστούν να αλλάξουν, διανέμοντας το τρίμηνο των θερινών διακοπών σε περισσότερες παύσεις μέσα στον χρόνο. Το ετήσιο ραντεβού σε αγαπημένους προορισμούς ή θα αλλάξει ή θα χαθεί. Χάνεται η παράδοση χωρίς να γνωρίζουμε τι έρχεται.
Με τους μήνες του καλοκαιριού να γίνονται αφόρητα ζεστοί, αγαπημένοι τόποι σε χώρες όπως η δική μας θα χάσουν τη γοητεία τους για ξένους επισκέπτες.
Το σίγουρο είναι ότι οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης και της τεχνολογικής ανάπτυξης είναι αναπόφευκτες. Οι πρώτες τρεις εβδομάδες του περασμένου Ιουλίου ήταν οι θερμότερες που καταμετρήθηκαν ποτέ. Τα τελικά στοιχεία θα ανακοινωθούν μεθαύριο Τρίτη, όμως είναι σαφές ότι αυτός ήταν ο θερμότερος μήνας, αποτέλεσμα του συνδυασμού της ανθρώπινης δραστηριότητας και του «Ελ Νίνιο», του περιοδικού καιρικού φαινομένου που αυξάνει θερμοκρασίες. Ενώ όλος ο πλανήτης θερμαίνεται σε πρωτοφανές σημείο, στην Ευρώπη η θερμοκρασία αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο, σπάζοντας συνεχώς τα ρεκόρ. Στη χώρα μας, ο καύσωνας και οι πυρκαγιές του Ιουλίου προκάλεσαν μεγάλη συζήτηση διεθνώς για τους κινδύνους σε προορισμούς που πλήττονται βαριά από την κλιματική κρίση. Αυτή η παράμετρος, μαζί με την επισήμανση ότι τα ταξίδια προς προορισμούς διακοπών συμβάλλουν κατά 5% στο σύνολο των εκπομπών ρύπων, ίσως ωθήσει ξένους επισκέπτες να προτιμούν διακοπές σε πιο κοντινούς προορισμούς. Πιθανώς να λειτουργήσουν πάλι τα θέρετρα σε πιο βορινές χώρες, όπως η Βρετανία και η Γερμανία, που είχαν πληγεί βαριά από την ετήσια «αποδήμηση» προς τον Νότο. Σε τέτοιο ενδεχόμενο, το σημερινό μοντέλο τουρισμού απαιτεί τάχιστη εξέλιξη για να αντιμετωπίσει σειρά νέων δεδομένων.
Αυτό μας αφορά όλους. Πρέπει να καταλάβουμε τους κινδύνους, τις ανάγκες, τις δυνατότητες και τους στόχους μας. Ο Αύγουστος της ραστώνης που ξαφνικά πλήττεται από την αβεβαιότητα είναι μεταφορά για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής. Δεν αρκούν αυτά που συνηθίσαμε, που θεωρούσαμε δεδομένα. Βρισκόμαστε σε θύελλα αλλαγών και αβεβαιότητα. Πρόσφατο άρθρο επιστημόνων του London School of Economics (Ilzetski and Jain, 2023) αναλύει τις εκτιμήσεις 29 Ευρωπαίων ειδικών για το πόσο η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει την αγορά εργασίας. Κυρίαρχο στοιχείο είναι η έλλειψη σιγουριάς για το πού οδηγεί η εξέλιξη, με τις εκτιμήσεις και απόψεις να διίστανται μεταξύ προβλέψεων ότι οι μισές θέσεις εργασίας (54%) στην Ε.Ε. θα κινδυνεύουν από τον αυτοματισμό και ότι η αύξηση παραγωγικότητας και η εξέλιξη της ανθρώπινης εργασίας θα υπερκαλύψει τις απώλειες. Το ερώτημα για τον καθένα (και για κάθε κλάδο και κάθε χώρα) είναι πώς θα κινηθούμε εγκαίρως για να μας σηκώσει το κύμα αλλαγών και όχι να μας καταποντίσει.
