Το σύστημα έχασε το μεγάλο του άστρο. Εχασε τον ήλιο που με την παρουσία του στο κέντρο ρύθμιζε σε σταθερές τροχιές όλες τις σχέσεις. Τώρα, χωρίς τον Τσίπρα, στο στερέωμα του ΣΥΡΙΖΑ ούτε οι «προεδρικοί» ξέρουν ποιον υποστηρίζουν· ούτε η εσωκομματική αντιπολίτευση ξέρει ποιον να πρωτο-αντιπολιτευθεί.
Από ένα τέτοιο σκηνικό μικροκοσμικού χάους προέκυψε η οριακή επιλογή του Κώστα Ζαχαριάδη για να διεκδικήσει με το χρίσμα του κόμματος τον Δήμο της Αθήνας. Παρά δύο ψήφους θα βρισκόταν στη θέση του 38χρονου πρώην βουλευτή ο αειθαλής πρώην βουλευτής Νίκος Φίλης. Προτού συντελεστεί η ρευστοποίηση των εσωκομματικών γραμμών, η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ είχε προβεί στο πρώτο πατροκτονικό της διάβημα – αποκαθηλώνοντας τον καλαθοσφαιριστή Νίκο Παππά και αποδοκιμάζοντας εμπράκτως τον Αλέξη Τσίπρα που τον είχε επιλέξει.
Ο τρόπος της ανάδειξης του Ζαχαριάδη σημαδεύει έτσι από την αρχή την υποψηφιότητά του. Είναι σημαδεμένος όχι επειδή είναι ο πιο κομματικός από τους υποψηφίους για τον δήμο, αλλά επειδή το χρίσμα του αποτέλεσε προϊόν εσωκομματικού σπαραγμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επέλεξε υποψήφιο για να κερδίσει την Αθήνα· επέλεξε τον υποψήφιο που απλώς μπόρεσε μετά βίας να επικρατήσει σε ένα εξαρθρωμένο κομματικό σύστημα.
Χωρίς τον Τσίπρα, κανείς δεν είναι με κανέναν.
Το εκλογικό ημερολόγιο απειλεί έτσι να στερήσει κάθε ευκαιρία ανασύνταξης στο ηττημένο κόμμα. Προτού καταφέρει να συζητήσει την ήττα του· προτού καν αποκτήσει ξανά συγκρότηση, υπό τη νέα του ηγεσία, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να περάσει τη βάσανο των εκλογών στην αυτοδιοίκηση, όπου δεν κατόρθωσε ποτέ να αποκτήσει ρίζες, ακόμη κι όταν πλειοψηφούσε σε εθνικό επίπεδο.
Αν το διαβάσει κανείς με αυτόν τον τρόπο, ίσως η δυσκολία δεν είναι μόνο συγκυριακή. Ισως η απουσία ερεισμάτων στις τοπικές κοινωνίες δικαιώνει εκείνους που πάντα την ερμήνευαν ως σύμπτωμα εφήμερου κόμματος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που κυβέρνησε πάνω από τέσσερα χρόνια, δεν είχε ποτέ καταφέρει να κερδίσει έστω έναν από τους μεγάλους δήμους. Δεν είχε ποτέ καταφέρει να αποκτήσει μόνιμη επιρροή ούτε στα επιμελητήρια, στα συνδικάτα ή στους φοιτητικούς συλλόγους. Το εκλογικό του μέγεθος, όταν ακόμη βρισκόταν σε επίπεδα κόμματος εξουσίας, δεν αντιστοιχίστηκε με μια ανάλογη κομματική δομή. (Γι’ αυτό και εντός της κλειστής δομής εξακολουθούν να ασκούν ασύμμετρη επιρροή πρόσωπα χωρίς κοινωνικό αποτύπωμα.)
Ισως τώρα βλέπουμε μόνο τα αποκαλυπτήρια αυτών των διαχρονικών ελλειμμάτων. Βλέπουμε τον φορέα μιας συγκυριακής εκλογικής επιτυχίας, που δεν απέκτησε ποτέ παραταξιακή υπόσταση, να προσπαθεί να σταθεί, χωρίς το πρόσωπο που τουλάχιστον «έντυνε» τα κενά με ένα πληθωρικό ύφος. Τώρα στο κομματικό απόθεμα δεν φαίνεται να βρίσκεται ούτε καν ανταλλακτικό ύφους.
