Ολα συνηθίζονται. Ακόμη και ο πόλεμος. Στο απόλεμο κομμάτι της Ευρώπης, η ρουτίνα του αιματηρού τέλματος στην Ουκρανία περνάει σαν ημερήσιο δελτίο ακραίων καιρικών φαινομένων που συμβαίνουν αλλού, κάπου στο φόντο της επικαιρότητας. Πρέπει να αφιερώσει κανείς χρόνο στις ανταποκρίσεις που (ακόμη) στέλνουν τα δυτικά Μέσα από το ανατολικό μέτωπο, για να οσμιστεί την πραγματικότητα των χαρακωμάτων. Οι περιγραφές της σφαγής δεν δικαιώνουν όσους έλεγαν ότι ο πόλεμος πλέον διεξάγεται με τηλεκατευθυνόμενα αεροπλάνα και κυβερνο-δολιοφθορές. Σαν να έχει στην ανατολική Ουκρανία ανοίξει μια άβυσσος που οδηγεί κατευθείαν στο 1914.
Η μικρή περιοδεία του Ζελένσκι στις χώρες που αποφάσισαν να του χορηγήσουν τα μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία διακαώς ζητούσε από την αρχή του πολέμου, έφερε ξανά στο οπτικό μας πεδίο τη σύγκρουση. Το πέρασμά του από την Αθήνα ήταν και μια υπενθύμιση των υπαρξιακών λόγων που έχει η Ελλάδα να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας. Η εισβολή από μια αυταρχική, αναθεωρητική δύναμη, που επιχειρεί να επιβάλει τους αυτοκρατορικούς της ιδεασμούς στον χάρτη του 21ου αιώνα, φαντάζει ακόμη σαν ιστορική δικαίωση για τους ελληνικούς φόβους, τους οποίους σύμμαχοι και εταίροι δυσκολεύονταν να παρακολουθήσουν. Οχι πια.
Για τους ίδιους λόγους η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να δώσει F-16. Θα εκδηλώσει τη συμμαχική στήριξή της με μεταφορά αμυντικής τεχνογνωσίας. Κι έτσι, με την ανακοίνωση ότι οι Ουκρανοί πιλότοι θα εκπαιδευτούν στην Ελλάδα, κατέστη πάλι ορατό και το εσωτερικό «χαράκωμα». Ενα μέρος της εγχώριας δημόσιας σφαίρας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τον αμυνόμενο σε αυτόν τον πόλεμο περίπου ίσα με τον επιτιθέμενο – αντιστρέφοντας ενίοτε και τελείως τους ρόλους. Κάθε συμμαχική πράξη της Ελλάδας ερμηνεύεται ως «εκδούλευση» σε αλλότριες δυνάμεις – σαν να μην υπήρχε το οφθαλμοφανές εθνικό συμφέρον· σαν να χρειαζόταν κάποιος να μας πιέσει για να φανούμε συνεπείς με τις πάγιες θέσεις της εξωτερικής μας πολιτικής (για το απαραβίαστο των συνόρων και τη μη χρήση βίας).
Ο πόλεμος εκεί και ο αντίλαλος εδώ.
Οπως πάντα, η μειοψηφία που αντιδρά υπερβαίνει τις κομματικές γραμμές. Η αριστερή της εκδοχή παρουσίασε την επίσκεψη του προέδρου της αμυνόμενης χώρας σαν «φιέστα»· και η δεξιά σαν υποταγή στο ΝΑΤΟ – λες και η χώρα ανήκει αλλού και όχι στη Συμμαχία.
Το εύκολο θα ήταν να χρεώσει κανείς αυτές τις απόψεις σε γραμμές κατευθυνόμενης παραπληροφόρησης. Θα προσπερνούσε έτσι τα προϋπάρχοντα ρεύματα ριζικής καχυποψίας προς τη Δύση – που δεν περιμένουν κανένα ερέθισμα για να εκδηλωθούν. Τα ταυτοτικά ρεύματα δεν περίμεναν τον Ζελένσκι για να στηθούν στην ουρά έξω από τα αστυνομικά τμήματα, νομίζοντας ότι έτσι περιφρουρούν την παλιά τους ταυτότητα.
Το εσωτερικό ρήγμα δεν το άνοιξε ο πόλεμος.
