Tο Μπας Ροκ είναι ένα νησάκι που βρίσκεται όχι πολύ μακριά από τις ακτές της Σκωτίας, ανατολικά του Εδιμβούργου. Αποτελούσε –ποιος ξέρει για πόσους αιώνες– τη σημαντικότερη αποικία για τη «Σούλα του Βορρά» (Morus bassanus), το μεγαλύτερο θαλασσοπούλι στον κόσμο, φιλοξενώντας σχεδόν 75.000 ζευγάρια κάθε χρόνο. Μαζί με τα μωρά τους, ο πληθυσμός των πουλιών που φώλιαζαν στα βράχια του ξεπερνούσε τις 200.000. Ο σπουδαίος σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο το χαρακτήρισε κάποτε ως ένα από τα πιο θαυμαστά μέρη που έχει δει.
Πριν από μερικούς μήνες, ο ιός της γρίπης των πτηνών –αποτέλεσμα ώς ένα βαθμό των βίαιων ανθρωπογενών παρεμβάσεων στον πλανήτη– προσέβαλε τους φτερωτούς ενοίκους του. Κάθε μέρα που περνούσε, ολοένα και περισσότερα πουλιά πέθαιναν, μέχρι που το νησί παραδόθηκε στην απόλυτη σιωπή. «Αυτή η νεκρική σιγή σ’ έναν τόπο που προηγουμένως έσφυζε από ζωή είναι ανατριχιαστική, μας έχει πραγματικά συγκλονίσει», δήλωσε στους Financial Times εκπρόσωπος περιβαλλοντικής οργάνωσης της περιοχής.
Στα ελληνικά δάση που κάηκαν –και καίγονται– φέτος η ίδια εικόνα, το ίδιο συναίσθημα. Στον Εβρο, στη Ρόδο, στην Κέρκυρα, στη Βοιωτία, στην Αχαΐα, στην Εύβοια, στη Μαγνησία, στην Αττική και όπου αλλού λαβώθηκε και αυτό το καλοκαίρι η χώρα μας, η απουσία ήχων σηματοδοτεί την παρουσία του θανάτου της φύσης. Πόσα χρόνια θα περάσουν, άραγε, για να ακουστεί και πάλι το θρόισμα των φύλλων, το κελάηδημα των πουλιών, το σύρσιμο των ερπετών, το τερέτισμα των τζιτζικιών;
Χρειάζονται τουλάχιστον δύο δεκαετίες για να ξαναγεννηθεί ένα δάσος, λένε οι ειδικοί (αν πρόκειται για έλατα ή μαύρη πεύκη, ο χρόνος είναι υπερδιπλάσιος), υπό την προϋπόθεση ότι η καμένη περιοχή θα μπει σε αυστηρό καθεστώς προστασίας. Για να επανέλθει όμως ολόκληρος ο κύκλος της ζωής στην προ πυρκαγιάς οικολογική ισορροπία, για να αποκατασταθούν δηλαδή και οι πληθυσμοί των ζώων, μισός αιώνας ίσως δεν φτάσει. Ακόμη και τότε, κάποια είδη δεν αποκλείεται να έχουν χαθεί για πάντα από το συγκεκριμένο οικοσύστημα.
Oσο η κλιματική αλλαγή εντείνεται και όσο ο κρατικός μηχανισμός αποδεικνύεται συχνά ανέτοιμος ή ανεπαρκής, τόσο πιο ευάλωτα γίνονται τα δάση μας. Σαρωτικές πυρκαγιές που θα καταστρέφουν τα πάντα στο πέρασμά τους είναι βέβαιο ότι θα δούμε πολλές. Θα δούμε και μια οργανωμένη, μακροχρόνια, επιστημονικά καθοδηγούμενη προσπάθεια πρόληψης; Αυτό είναι το στοίχημα. Οχι μόνο μεγαλόστομες δηλώσεις των αρμοδίων και δάκρυα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πράξεις. Μόνο αυτές μετράνε.
«Η καλύτερη στιγμή για να φυτέψεις ένα δέντρο είναι… είκοσι χρόνια πριν», σύμφωνα με μια κινεζική παροιμία. «Η επόμενη καλύτερη στιγμή είναι τώρα». Οπως και για να το προστατεύσεις αποτελεσματικά.
