Ενα νέο κύμα συνωμοσιολογίας και φόβου φουσκώνει με αφορμή τις αλλεπάλληλες καταστροφικές πυρκαγιές. Για τις φωτιές φταίνε οι «ξένοι δάκτυλοι», οι παράτυποι μετανάστες, λένε οι εραστές των σκοτεινών μύθων, όχι όσα ο άνθρωπος στρεβλά έστρωσε και η απρονοησία, τα κενά, τα λάθη των δυνάμεων προστασίας, η αμέλεια κυρίως, η κακοβουλία σπανιότερα μεμονωμένων ατόμων – το 96% των πυρκαγιών ξεκινά με εμπλοκή ανθρώπου. Και μοιάζει να διαμορφώνεται, όπως σε όλες τις μεγάλες κρίσεις, μια τάση άρνησης στοιχείων της πραγματικότητας –με τη συνδρομή του ανεξέλεγκτου βασιλείου των κοινωνικών δικτύων–, ενοχοποίησης αλλοεθνών και υποτιθέμενων αλλοδαπών πρακτόρων για όλα όσα συμβαίνουν σε έναν κόσμο εκτεθειμένο στην αλληλοδιαδοχή ραγδαίων κλιμακώσεων και αιφνίδιων δεινών. Μια θεωρία συνωμοσίας τακτοποιεί τα πράγματα σε μια ανορθόδοξη τάξη, δίνει μονοδιάστατες απαντήσεις σε περίπλοκα ζητήματα, βεβαιώνει ότι το πρόβλημα δεν είναι δυσεπίλυτο, ευρύ, βαθύ ώστε να απαιτεί τη μέγιστη προσπάθεια και τη θετική συμβολή όλων, αλλά δημιούργημα εχθρών της χώρας. Ο φόβοςς, εσωτερικός μηχανισμός αντίδρασης στο άγχος που γεννάει η αναμέτρηση με μια απειλή, μας κρατάει σε εγρήγορση, μας σώζει. Ομως ο παράλογος φόβος, η παγίδευση σε μια κατάσταση διαρκούς ανασφάλειας και παραλυτικής αβεβαιότητας καθιστά τους ανθρώπους χειραγωγήσιμους από τους πάσης φύσεως λαϊκιστές που κατασκευάζουν δαίμονες.
Η συνωμοσιολογία ροκανίζει τις κοινές προσπάθειες για το ξεπέρασμα της κρίσης, αφαιμάσσει ενέργεια, ξεστρατίζει έγνοιες και σκέψεις από το επείγον προκείμενο, παγιδεύει τις κοινωνίες στην οπισθοδρόμηση. Είναι πληγή. Ομως είναι πολύ ανθεκτικά τα οχυρά που υψώνουν οι παραλογισμοί, λερναία τα νερόφιδα στο πέλαγος του ανορθολογισμού και της τερατολογίας.
Γενικά, είναι έργο τιτάνιο η διαχείριση των πιέσεων που ασκούν οι μεγάλες καταστροφές στις κοινωνίες, δοκιμάζοντας τις αντοχές τους στο απρόοπτο και ξεγυμνώνοντας φοβίες. Εγχείρημα πολύμοχθο το καταλάγιασμα της καχυποψίας («τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται», «υπάρχουν κρυφοί, κακόβουλοι στόχοι»), της αμφισβήτησης ειδικών και κυβερνώντων. Η χώρα τα κατάφερε καλά στο ξέσπασμα της πανδημίας γιατί έδρασε έγκαιρα και οργανωμένα. Στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών μετράει ήττες, και χρειάζεται τώρα με μάχες να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Από την άλλη, ο κόσμος διψάει για δείγματα σταθερότητας, εχέγγυα ασφάλειας. Οι αρμόδιοι δεν έχουν παρά να ρίξουν κάβους. Να δείξουν ότι δρουν, ότι υπάρχουν.
