«Υπάρχει πρόβλημα ρατσισμού στη σημερινή Ελλάδα;» αναρωτήθηκε ο φίλος Τάκης Θεοδωρόπουλος, για να δώσει μια –κατά τον ίδιο– πρόχειρη απάντηση: «Μια πρόχειρη σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη θα σας καθησυχάσει» («Καθημερινή», 27.8.2023).
Αγνοούμε τη μεθοδολογία που ακολουθούν και σε ποια δεδομένα στηρίζονται οι πρόχειρες συγκρίσεις. Πάντως, οι επιστημονικές –μη πρόχειρες– έρευνες άλλα δείχνουν. Το 85% των Ελλήνων πιστεύει ότι η καταγωγή (το «αίμα») είναι σημαντική για την εθνική ταυτότητα, στο «να είσαι πραγματικός Ελληνας». Μας ξεπερνούν η Αρμενία (92%), η Γεωργία (90%), η Ουγγαρία (89%) και η Ρουμανία (87%). Οι υπόλοιπες 30 (ανατολικοευρωπαϊκές και όλες οι δυτικοευρωπαϊκές) χώρες εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά (Pew Research Center, 28.10.2018).
Θα συμφωνήσουμε ότι όλοι αυτοί δεν διάβασαν Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, κάτι που αποτελεί παλιό καημό του Τάκη, ότι δηλαδή οι νεοέλληνες αγνοούν ακόμη και το όνομα του «αρχιτέκτονα της εθνικής μας συνείδησης». Οπως είπε: «Ο Παπαρρηγόπουλος δεν μιλάει για αιματολογική συνέχεια της ελληνικής φυλής. Μιλάει για πολιτισμική συνέχεια του ελληνικού έθνους και στηρίζει τα επιχειρήματά του στη γλώσσα» (BooksJournal, 22.2.2021). Αλλά, όπως και να έχει το πράγμα, η μείξη καταγωγής και εθνικής ταυτότητας είναι στη ρίζα κάθε ρατσισμού. Επιπλέον, κάθε ρατσισμός πάνω σε κάποια άγνοια στηρίζεται.
Στην ίδια έρευνα, οι Ελληνες μαζί με τους ίδιους σχεδόν Ανατολικοευρωπαίους δηλώνουν λιγότερο ανεκτικοί να αποδεχθούν μουσουλμάνους (ναι: 31%) και Εβραίους (ναι: 35%) στην οικογένειά τους. Σε όλες τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες (συν Σερβία, Σλοβενία, Κροατία) το ποσοστό αποδοχής είναι άνω του 50%. Φυσικά οι Ελληνες κατέχουν το ρεκόρ περηφάνιας για τον πολιτισμό τους: 89% ημών τον θεωρεί ανώτερο από τους άλλους. Ας μην αναφερθούμε σε παλιότερες έρευνες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) του 2003, που έδειχναν τα υψηλότερα ποσοστά δυσανεξίας στους τότε ξένους, τους Αλβανούς. Ναι, η Ακροδεξιά ενισχύεται σε όλη την Ευρώπη, μιλίτσιες όμως σαν τη Χρυσή Αυγή μόνο στην Ελλάδα έγιναν επί μακρόν ανεκτές.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ο (κατά τον Τάκη) «ναρκισσισμός των “ευγενών ψυχών”», αλλά ότι δεν υπάρχουν αρκετές από αυτές, συν το γεγονός ότι ο αντιρατσισμός στην Ελλάδα είναι ρηχός, αφού «οι Ελληνες (εξ ορισμού) δεν είναι ρατσιστές». Γι’ αυτό δεν είναι καθολική η αντίδραση όταν «κάποιος αυτόκλητος σερίφης συνέλαβε άλλους δεκατρείς σαν ανθρώπινα θηράματα». Χειρότερα· οι –κατά τον Τάκη– «αγενείς ψυχές» είναι πλειονότητα καλά κρυμμένη κάτω από αρχινισμένα συνθήματα «δεν θα περά…, δεν θα περάσει ο φασισμός».
