Σαν να μην έχω βγάλει τα σκουπίδια. Σαν να έχω αφήσει ατάιστο το σκυλί. Έτσι νιώθω μες στο προσεκτικά σχεδιασμένο περιβάλλον των εφαρμογών: κάποια ενοχή. Έχει εξελιχθεί σε κάποιου είδους παραξενιά να μην απαντάς αμέσως στα εισερχόμενα μηνύματα.
Το πρωί που ξυπνάω σκέφτομαι τις αγγαρείες μου και τις ιεραρχώ. Το να απαντήσω σε (μη επαγγελματικά) εισερχόμενα βρίσκεται στον πάτο της λίστας. Κι όμως, χρειάζεται συνειδητή προσπάθεια, για να μην το κάνω. Για χρόνια βάζω την πανοπλία μου. Διαβάζω πριν αρχίσει η μέρα. Μπαίνω πρωί πρωί στις αφηγήσεις όπως μπαίνω στο ντους. Φτιάχνω μια μόνωση.
Το θέαμα ανθρώπων μπροστά σε αριστουργήματα ή στους εξωτερικούς χώρους μουσείων να απαντούν με αγωνιώδη όψη σε μηνύματα που προφανώς δεν μπορούσαν να περιμένουν μού έφερνε μονάχα θλίψη.
Οι εφαρμογές πασχίζουν (και επιτυγχάνουν) να επιβάλουν έναν δικό τους, αφύσικο ρυθμό: γίνεται να βλέπω το πρόσωπο της μανούλας στο εικονίδιο της ειδοποίησης και να το σέρνω ξεδιάντροπα προς τα αριστερά και από ‘κει κατ’ ευθείαν στο αρχείο; Και ο παλιός συμμαθητής μήπως τελικά θέλει κάτι; Και στο κάτω κάτω τι μού έκανε ο άνθρωπος, μια ερώτηση έκανε, μετά από δέκα χρόνια, αν πέρασα καλά στις διακοπές μου. Σιχαμένη σκουληκότρυπα.
Στη διάρκεια του καλοκαιριού βρέθηκα σε διάφορες καλές εκθέσεις. Το θέαμα ανθρώπων μπροστά σε αριστουργήματα ή στους εξωτερικούς χώρους μουσείων να απαντούν με αγωνιώδη όψη σε μηνύματα που προφανώς δεν μπορούσαν να περιμένουν μού έφερνε μονάχα θλίψη. Πώς μπορείς να είσαι στο προαύλιο μιας κορυφαίας πινακοθήκης, ανάμεσα σε θελκτικά γλυπτά, νερά, ψηλά δέντρα και εντυπωσιακά φροντισμένους κήπους και να πετάς στα σκουπίδια το προνόμιο, γιατί θέλεις να μιλάς με τους παλιούς σου συμμαθητές, να ανανεώνεις τα αστεία στην ομαδική, να αντιδράς στο φαγητό ενός αγνώστου, να τσεκάρεις μην τυχόν έγινε κάτι πραγματικά φρικτό στις πέντε-δέκα συνεχιζόμενες συνομιλίες με αγγαρείες, οικογένεια, εργοδότες και εκμισθωτές που τσεκάρουμε διαρκώς και αυτοτιμωρητικά όλοι;
Ένα απόγευμα που ξοδεύεται χωρίς αμισθί εργασία στις εφαρμογές φαίνεται αρχικά μακρύ και μονότονο. Μετά από μερικές επαναλήψεις κι αφού ξεπεραστεί ο τελείως παρανοϊκός φόβος πως όσο δεν κοιτάζεις το κινητό σου, δρομολογούνται τρομακτικές εξελίξεις, αλλάζει η αίσθηση του χρόνου. Από πού κι ως πού είναι αργοπορημένη η απάντηση μετά από δέκα μέρες; Από πότε οι διαπροσωπικές μας σχέσεις μοιάζουν τόσο πολύ με κακή δουλειά γραφείου;
Αναρωτιέμαι αν όλοι εμείς επικοινωνούμε πραγματικά καθώς ανταλλάσσουμε αυτές τις εξοντωτικές αναφορές για το καλοκαίρι μας ενόψει της νέας σεζόν. Εάν πληκτρολογούμε επειδή πρέπει να φανεί πως εργαζόμαστε ή εάν όντως μάς ενδιαφέρει να μάθουμε τι κάνει ο άλλος άνθρωπος. Η διαθεσιμότητα είναι ένα κλουβί και το να είναι κανείς διαρκώς προσιτός με διαφανείς τις λεπτομέρειες της ζωής του είναι μαθητεία στην απώλεια της ελευθερίας. Χάνει κανείς τη δυνατότητα να βυθίζεται αργά σ’ ένα μονάχα πράγμα, ν’ αφήνεται απολύτως στις υφές, τους ήχους και τις μυρωδιές μιας βόλτας ή μίας επαφής. Στο τέλος μοιάζει με αυτά τα καναρίνια που δεν πάνε πουθενά ακόμη κι αν ανοίξεις όλα τα πορτάκια του κλουβιού τους. Ίσως, υπό αυτήν την έννοια, το παλιό σύμβολο του twitter, εκείνο το πουλί που τώρα έγινε Χι, να περιείχε περισσότερη σοφία απ’ όση θέλαμε ν’ αναγνωρίσουμε.
Δεν μπορώ να φανταστώ πώς είναι να κάθεσαι στους πάγκους μιας γκαλερί και να κοιτάς το κινητό αγνοώντας έναν Ρέμπραντ ή έναν Βερμέερ.
Δεν ξέρω τι κοιτάζουν κάτι μοναχικοί τύποι που πίνουν στα μπαρ και παίζουν με το κινητό τους όπως παλιά χαϊδολογούσαν το τσιγάρο. Ούτε ξέρω ποια είναι η τόσο σημαντική είδηση που πρέπει οπωσδήποτε ν’ ακούσουμε όλοι όταν κάποιος αποφασίζει να παίξει τα ηχητικά μέσα στο πλήθος σαν χιτάκια. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς είναι να κάθεσαι στους πάγκους μιας γκαλερί και να κοιτάς το κινητό αγνοώντας έναν Ρέμπραντ ή έναν Βερμέερ.
Θα έλεγε κανείς-κυνικά- πως όλοι καταναλώνουν ιστορίες. Κι αυτοί που ακούνε σε ηχητικό πώς χώρισε η φίλη τους και αυτοί που αγωνιούν πάνω από τις σελίδες για το πώς θα πράξει τελικά η Άννα Καρένινα. Το στοιχείο του χρόνου, όμως, είναι κρίσιμο. Ένα γραπτό ειδύλλιο πολλών σελίδων, δοσμένο αριστοτεχνικά, απαιτεί μια ήπια προσοχή. Ανοίγει χώρους, ξέφωτα, μές στο κεφάλι του αναγνώστη. Από ‘κει μπορεί να αγναντέψει διάφορα συναισθήματα και, κυρίως, ν’ αφήσει τα πράγματα να στάξουν μέσα του αργά. Το ίδιο και στην επαφή μ’ έναν πίνακα ή μια όπερα. Όσο κι αν συγκλονίζουν, όσο κι αν τραβούν το σύνολο των αισθήσεων και του μυαλού, πάλι αφήνουν χώρο, ανοίγουν κάτι μέσα μας, δεν μάς μπουκώνουν.
Ίσως γι’ αυτό να νιώθουμε άβολα όταν μιλάμε με ατέλειωτες αλληλουχίες μηνυμάτων για τα μεγάλα θέματα της ζωής. Υπάρχει κάτι αφύσικο εκεί ή μάλλον κάτι νέο για τον πολιτισμό μας.
Πασχίζουμε να συμπιέσουμε σε ηχητικά δύο λεπτών, σε 150 χαρακτήρες, σε μία φωτό, καταστάσεις επαρκώς περίπλοκες ώστε να αποτελούν διαχρονικό υλικό της μεγάλης τέχνης. Βάζουμε χωρισμούς, εκδρομές, διαταραγμένους συγγενείς και την επιθυμία μας για την αγαπημένη/τον αγαπημένο μας σ’ ένα μέρος όπου η αντίδραση μπορεί να είναι χαχα και ουάου. Έπειτα προσδοκούμε να μάς καταλάβουν και ελπίζουμε να καταλάβουμε κι εμείς κάτι για εμάς τους ίδιους και τους άλλους. Όμως, η αργοπορία, το ντροπαλό ξεδίπλωμα, η καθυστερημένη αντίδραση, ο άφθονος χρόνος, αυτά τα παλιά πράγματα, μπορούν να θρέψουν μια μεταξύ μας κατανόηση που όταν επιταχύνεται κουτσαίνει.
