Η στιγμή είναι σπάνια. Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών δεν πρόκειται να συναντηθούν την επόμενη Τρίτη για τα συνηθισμένα: Για να συμφωνήσουν ότι διαφωνούν και να ρίξουν λίγο ακόμη σκυρόδεμα στον μπαζωμένο αντιδραστήρα των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Κάποιοι όμως αγαπούν το μπετόν. Επιβιώνει ακόμη η δοξασία ότι η καλύτερη «λύση» για τη διαφορά με την Τουρκία είναι η «μη λύση». Εφ’ όσον η οδός της λύσης είναι η προσφυγή σε ένα διαιτητικού τύπου δικαστήριο, που θα μοιράσει το καρπούζι στη μέση, τότε εμείς, που τώρα μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι μας ανήκει όλο το καρπούζι, έχουμε μόνο να χάσουμε. Καλύτερα, λοιπόν, να μην πάμε ούτε στη Χάγη, ούτε πουθενά. Καλύτερα με το καρπούζι, κι ας μείνει αφάγωτο.
Η ιδέα αυτή καταλήγει σε μία μεταφυσική των κυριαρχικών δικαιωμάτων (που δεν είναι κυριαρχία και δεν μπορούν να ασκηθούν, αν προηγουμένως δεν κηρυχθούν). Σύμφωνα με τη μεταφυσική, μας αρκεί να έχουμε «εθνικά δίκαια» χωρίς εκτελεστά δικαιώματα. Μας αρκεί να σχεδιάζουμε τη δυνητική μας υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στον χάρτη, χωρίς να μπορούμε να την κηρύξουμε και να την εκμεταλλευθούμε.
Η μεταφυσική των «δικαίων» και το συμφέρον.
Ακόμη κι έτσι όμως, με σώα τα «δίκαια» στον χάρτη του φαντασιακού, η μη λύση δεν είναι χωρίς κόστος. Την ονομάζουμε «ακινησία» αλλά δεν είναι. Διότι, για να συντηρηθεί, χρειάζεται να κινούνται πολλά πλοία στη θάλασσα και πολλά, πανάκριβα αεροσκάφη στον αέρα. Είναι μια φρενήρης και ριψοκίνδυνη ακινησία που διαρκώς τρώει εθνικό κεφάλαιο.
Για τον δαπανηρό αυτό κίνδυνο, δεν ευθύνεται βεβαίως η Ελλάδα. Η Ελλάδα αμύνεται. Αλλά γιατί να αφήσει μια ευνοϊκή συγκυρία να πάει χαμένη, αν μπορεί να ελαφρύνει τον κίνδυνο· αν μπορεί να αφοπλίσει ως ένα βαθμό την απειλή, μεταφράζοντας το δίκαιο στη γλώσσα του συμφέροντος;
Η διαδικασία που αρχίζει ουσιαστικά με την επίσκεψη του Γιώργου Γεραπετρίτη στην Αγκυρα στις 5 Σεπτεμβρίου και τη συνάντησή του με τον Φιντάν, δεν θα είναι εύκολη. Ηδη όμως η προοπτική της έναρξής της παράγει αποτελέσματα στον αέρα του Αιγαίου. Ηδη η πιθανότητα μιας προσέγγισης μας επιτρέπει να δούμε πώς μπορεί να είναι ο χώρος των ρυθμισμένων δικαιωμάτων μετά το τέλος της ακινησίας.
Η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη, όχι μόνο επειδή η άλλη πλευρά παραμένει άστατη και αφερέγγυα. Εξίσου δύσκολη θα είναι και η εσωτερική «διαπραγμάτευση», καθώς ήδη έχουν εκδηλωθεί όσοι έχουν αποφασίσει, ανεξαρτήτως της πορείας των συζητήσεων, να τις ναρκοθετήσουν.
Η εξωτερική πολιτική αποτυγχάνει όταν την υπαγορεύει η εσωτερική πολιτική – όταν ο ορίζοντας του ιστορικού χρόνου στενεύει από τους καταναγκασμούς του πολιτικού κόστους. Αν είναι έτσι, στους λίγους μήνες που έχουν δώσει στους εαυτούς τους οι χειριστές της ελληνικής διπλωματίας προκειμένου να φέρουν σε πέρας το εγχείρημα της Χάγης, θα χρειαστούν κερί. Κερί για τα αυτιά.
