Στο ρεπορτάζ της Τάνιας Γεωργιοπούλου που δημοσιεύθηκε στην «Κ» του περασμένου Σαββάτου με τον εύγλωττο τίτλο «Οι Eλληνες γερνούν, οι μετανάστες φεύγουν», περιγράφεται με τρόπο πλήρως τεκμηριωμένο από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής –όπως αυτά προέκυψαν από την ολοκλήρωση της επεξεργασίας της απογραφής του 2021– η οριστική πρόσδεση της Ελλάδας με τα Βαλκάνια. Με εξαίρεση την Αθήνα, τα νησιά του νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη, η υπόλοιπη χώρα σταδιακά μετατρέπεται σε έναν τόπο έρημο, στον οποίο απομένουν άνθρωποι ηλικιωμένοι. Η απογραφή επιβεβαίωσε εκείνο που λίγο-πολύ είχαν καταλάβει τα προηγούμενα χρόνια όλοι, καθένας με τις εξελίξεις στο περιβάλλον τους.
Τα παιδιά της μεσαίας τάξης που δημιουργήθηκε πριν από το 2010, το έτος της χρεοκοπίας της χώρας, έφυγαν. Ακολούθησαν και τα παιδιά των (κυρίως Αλβανών) μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα μετά το 1992-93, όταν η Αθήνα αλλά και η ύπαιθρος μετατράπηκαν σε χώρο απορρόφησής τους, κυρίως σε χειρωνακτικές εργασίες. Τα παιδιά των Αλβανών μεγάλωσαν στην Ελλάδα, αλλά πλέον και αυτά εγκαταλείπουν. Για τους μετανάστες είναι, σίγουρα, πιο εύκολο να αφήσουν μια χώρα με την οποία –τελικά– δεν έχουν συνήθως ισχυρούς δεσμούς.
Για τα παιδιά της μεσαίας τάξης η επιλογή δεν είχε, προφανώς, τα ίδια κίνητρα. Κανείς δεν αφήνει το σπίτι του, τον τόπο όπου επένδυσε χρόνο και χρήμα χωρίς λόγο. Αρχικά κύριος λόγος ήταν η απόλυτη απουσία θέσεων εργασίας. Στη συνέχεια, όταν η αγορά κάπως «άνοιξε», οι μισθοί παρέμεναν αναλογικά πολύ χαμηλοί, ενώ πλέον, το κόστος ζωής με εισοδήματα και προοπτικές Ελλάδας, καθιστά την επιστροφή αντικειμενικά απαγορευτική.
Υπάρχει, ωστόσο, και ένας τρίτος παράγοντας, ο οποίος είναι πολύ πιο ισχυρός και αποτρεπτικός από τους υπόλοιπους: Το γεγονός ότι οι «καλές δουλειές» είναι περιορισμένες για όλους όσοι έχουν πρόσβαση στις διάφορες εκδοχές των δικτύων που κάνουν κουμάντο στην Ελλάδα, έχει εμπεδωθεί από όλους, οπότε ελάχιστοι θα πάρουν το ρίσκο της επιστροφής.
Oλα αυτά πέρα από την κοινωνική διάσταση, έχουν και εκείνη που αγγίζει τον πυρήνα της ασφάλειας της χώρας. Χωρίς νέους ποια οικονομική ανάπτυξη, ποιες επενδύσεις στην άμυνα, ποιος στρατός; Ολα αυτά τα τελευταίας τεχνολογίας οπλικά συστήματα που επιβάλλεται να θωρακίσουν τη χώρα, με τι φρόνημα και σθένος θα στελεχωθούν, όταν το πιο κρίσιμο κομμάτι της αποτροπής, η συνοχή και ο κοινός σκοπός για το μέλλον απουσιάζουν;
Ημασταν πάντα λίγοι, αλλά ποτέ τόσο ηλικιωμένοι και αποπροσανατολισμένοι σχετικά με το κοινό μέλλον. Η δημογραφία δεν είναι από μόνη της καθοριστικός παράγοντας ένδειξης της παρακμής, είναι όμως ένα ηχηρό μήνυμα που δεν πρέπει να αγνοηθεί.
