Ο,τι και να γράψουμε για τον θάνατο του άτυχου Αντώνη Καρυώτη δεν θα είναι αρκετό για να αποδώσει αυτό που όλοι είδαμε. Μπροστά στην εικόνα υποτάσσονται οι λέξεις. Είμαι σίγουρος πως αν δεν υπήρχε η οπτική καταγραφή της αποτρόπαιης πράξης των ναυτεργατών, το θλιβερό συμβάν δε θα ελάμβανε την έκταση που δικαιολογημένα έλαβε. Η εικόνα δεν ήταν απλώς πολύ σκληρή, ήταν και ανεξήγητα πολύ σκληρή. Τι πιο φυσιολογικό οι ναυτεργάτες να βοηθήσουν τον άτυχο νέο να ανέβει στο πλοίο, αντί να του επιτεθούν με το γνωστό αποτέλεσμα; Δεν μπορεί να δοθεί μια λογική εξήγηση σε αυτή τη βαρβαρότητα και για αυτόν ακριβώς τον λόγο ξεσηκώθηκε αυτή η κατακραυγή. Μέχρι και εκδήλωση διαμαρτυρίας έγινε κατά της ναυτιλιακής εταιρείας.
Σημαντικό ρόλο σε αυτή την καθολική αγανάκτηση έπαιξε και το γεγονός ότι το θύμα ήταν ένας «φτωχοδιάβολος», όπως χαρακτηριστικά έγραψαν, και οι ναυτεργάτες ήταν υπάλληλοι εφοπλιστών. Δηλαδή, η ευθύνη για το τραγικό συμβάν μεταβιβάστηκε ευθέως από τους φυσικούς αυτουργούς στην ιδιοκτησία του πλοίου. Ετσι η κοινωνική διάσταση του θανάτου του Καρυώτη γίνεται πιο άμεση, πιο απτή, πιο εντυπωσιακή. Αλλωστε η ελληνική κοινωνία είναι παλαιόθεν διαπαιδαγωγημένη –το διαπιστώνουμε και στις παλιές ταινίες– στο να ανακαλύπτει πίσω από κάθε δυσάρεστο συμβάν τις κοινωνικές παραμέτρους του.
Αν δεν υπήρχε η οπτική καταγραφή της αποτρόπαιης πράξης των ναυτεργατών, το θλιβερό συμβάν δεν θα ελάμβανε την έκταση που, δικαιολογημένα, έλαβε.
Ας αλλάξουμε τώρα σκηνικό. Πριν από ένα μήνα περίπου, δολοφονήθηκε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μέρα μεσημέρι, ένας πενηντάχρονος οικογενειάρχης από έναν ντελιβερά. Η είδηση παρέμεινε στην επικαιρότητα για μία ημέρα. Αμέσως ξεχάστηκε. Δεν μάθαμε ούτε καν το όνομα του άτυχου «πενηντάχρονου» –έτσι είναι καταγεγραμμένος στον κόσμο των ΜΜΕ–, ελάχιστοι έμαθαν πως άφησε πίσω του ένα ανήλικο κοριτσάκι. Γιατί συνέβη αυτό ενώ η πράξη του δράστη ήταν εξίσου καταδικαστέα με αυτή των δύο ναυτεργατών; Πρωτίστως διότι δεν υπήρξε εικόνα, δεν είδαμε τη σκηνή του φόνου, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη θυμική αποτύπωση του γεγονότος, και ακολούθως διότι ο δράστης ήταν ένας μεροκαματιάρης. Είναι προφανές πως για την κοινωνία μας η κοινωνική ταυτότητα αυξάνει ή αμβλύνει το μέγεθος μιας εγκληματικής πράξης. Επιβαρύνει τη θέση του δράστη ή του δίνει ελαφρυντικά. Αν οι ρόλοι θύτη – θύματος ήταν κοινωνικά αντίστροφοι, θα είχαμε μπαράζ δηλώσεων, καταγγελιών, εκδηλώσεων. Εννοείται πως για τον άτυχο πενηντάχρονο Χριστόφορο δεν έγινε καμία πορεία, δεν γράφτηκαν πρωτοσέλιδα και οι πολιτικοί δεν έκαναν δηλώσεις.
Τόσο ο Καρυώτης όσο και ο Χριστόφορος έπεσαν θύματα μιας αδιανόητης βίας γιατί οι δράστες ήταν άνθρωποι της καθημερινότητας. Εργαζόμενοι που βρίσκονταν καθημερινά υπό την πίεση της δουλειάς τους – χωρίς αυτό να αποτελεί κανένα ελαφρυντικό. Συμπερασματικά, οι δύο θάνατοι, ενώ είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, εντούτοις αντιμετωπίστηκαν από ΜΜΕ και κοινωνία με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι κοινωνικές παράμετροι των γεγονότων όρισαν και την έκταση των αντιδράσεων.
