Το 2023 δεν θα το ξεχάσουμε ποτέ. Οχι μόνο γιατί ένα μέρος της χώρας κάηκε και ένα άλλο πλημμύρισε και θάφτηκε κάτω από τη λάσπη. Ο Εβρος, η Θεσσαλία, η Ρόδος, τα Τέμπη δεν είναι μόνο γεωγραφικές περιοχές που τις επισκέφθηκε η καταστροφή, τις αποψίλωσε ή τις βύθισε ή μέτρησαν νεκρούς – και ύστερα ακολουθεί μια άλλη καταστροφή που επισκιάζει τις προηγούμενες, ενώ η ζωή συνεχίζεται. Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε ότι διανύουμε έναν αιώνα στον οποίο το κλίμα «κάνει ταμείο» από τις διαρκείς κακοποιήσεις δεκαετιών. Ούτε να προσθέσουμε εφιαλτικές «πρωτιές», όπως αυτές που προκάλεσε η κακοκαιρία «Daniel» με πλημμυρικά φαινόμενα χιλιετίας. Ή ότι στον Εβρο σημειώθηκε η μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά των τελευταίων πολλών ετών σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Το 2023 είναι η χρονιά που οφείλουμε να κάνουμε μια στάση λεπτών, ωρών, ίσως και ημερών. Και να αναλογιστούμε, ως κοινωνία και ως πολιτεία, πώς θα πορευτούμε από εδώ και πέρα. Γιατί, μέχρι στιγμής, έχουν σπάσει πολλά αναχώματα, πραγματικά και συμβολικά. Ενας άνθρωπος σπρώχτηκε στη θάλασσα από τον καταπέλτη πλοίου, κατά τη διαδικασία του απόπλου και έχασε τη ζωή του. Ο θρήνος, η οργή, η τιμωρία των υπευθύνων είναι αναμενόμενα. Εκείνο που συνέβη όμως διαπέρασε την κοινωνία σε εύρος δύσκολα μετρήσιμο. Είναι το «ανάχωμα» ανάμεσα στην ανθρωπιά και την αποθηρίωση που έπεσε· θα ξαναστηθεί με κανόνες που θα λειτουργήσουν –εκ των υστέρων πάντα–, αλλά εν τω μεταξύ θα έχει αποκαλυφθεί, για κλάσματα δευτερολέπτου, αυτό με το οποίο κανείς δεν έρχεται αντιμέτωπος χωρίς συνέπειες: η άβυσσος της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο καταπέλτης θα σηκωθεί την επόμενη φορά εγκαίρως, αλλά η προηγούμενη, που δεν σηκώθηκε, θα έχει ανεξίτηλα εγγραφεί.
Κι άλλα «αναχώματα» κατέρρευσαν μέσα στο 2023. Οπως το επικοινωνιακό ενός «επιτελικού κράτους» (μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση) που διαβεβαίωνε ότι είναι αρκούντως προετοιμασμένο για φωτιές και για πλημμύρες και φάνηκε ότι δεν ήταν. «Αρκούντως», ας επαναλάβουμε, γιατί «απολύτως» δεν γίνεται και δεν μπορεί να είναι πλέον.
Στον επανασχεδιασμό αντιπλημμυρικών και αντιπυρικών έργων, ας συμπεριλάβουμε και τη στερέωση μιας ζώνης κοινωνικής ευθύνης. Ισως έτσι επαναπροσεγγίσουμε την ανθρωπινότητα που κάηκε μαζί με τα δάση στον Εβρο ή πνίγηκε στις δίνες της προπέλας του πλοίου. Η απώλειά της θα έχει ανυπολόγιστο κόστος.
