Ποιος θυμάται την έννοια της «κανονικότητας»; Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων, των «Αγανακτισμένων», λέγαμε συχνά «επιτέλους, να γυρίσουμε στην κανονικότητα».
Δεν γυρίσαμε ποτέ. Ισως επειδή ποτέ δεν επιστρέφεις πραγματικά σε μια συνθήκη που ξεπεράστηκε από τα πράγματα. Το πολύ πολύ να βρεις μιαν άλλη κανονικότητα. Αλλου τύπου, άλλης υφής. Αλλου πνεύματος και ατμόσφαιρας.
Πώς όμως ορίζεται η κανονικότητα; Οταν ορισμένα πράγματα στις ζωές μας θεωρούνται εξασφαλισμένα; Σύμφωνοι. Ηταν όμως κάτι κανονικό, π.χ., τα «διακοποδάνεια», πράγματα που, εν πολλοίς, ήταν έως το 2009 εξασφαλισμένα; Ηταν κάτι κανονικό να σου τηλεφωνούν από τις τράπεζες για να σου δώσουν χρήματα, πιστωτικές κάρτες κτλ.; Τη θυμάστε εκείνη την εποχή; Οι τράπεζες τηλεφωνούσαν κάθε μέρα. Συχνά έδιναν δάνεια ακόμη και για έναν πολυτελή γάμο. Αυτό που τότε ήταν κανονικό, σήμερα ακούγεται εξωφρενικό, γελοίο.
Κάθε εποχή με την κανονικότητά της. Ομως, υπάρχει και μια έννοια κανονικότητας που υπερβαίνει εποχές, ρεύματα και τάσεις. Για παράδειγμα, ο σεβασμός απέναντι στην ανθρώπινη ζωή. Αυτό είναι –πρέπει να είναι– μια κανονικότητα διαχρονική. Κάτι αδιαπραγμάτευτο, που δεν μπαίνει σε καμία συζήτηση.
Στις μέρες μας, ωστόσο, φαίνεται πως με τις τοξικές συμπεριφορές και τις άναρχες αντιδράσεις μας, με τους κρατικούς μηχανισμούς να είναι διάτρητοι, σαθροί, και με κάθε κανονισμό να καταστρατηγείται συχνά μέσα από μια σιωπηρή κοινή ομοφωνία αρχής και πολίτη, η ανθρώπινη ζωή δεν νοείται, ή δεν βιώνεται, ως κάτι αδιαπραγμάτευτο.
Το αδιανόητο, δηλαδή, αρχίζει να συνηθίζεται επικίνδυνα. Πώς έγινε αυτό; Δύσκολο ερώτημα με πολλές απαντήσεις.
Περιορίζομαι σε μια μονάχα πτυχή: πώς έγινε κανονικότητα στις μέρες μας η βία, η επιθετικότητα. Μια τυφλή, φαινομενικά παράλογη, επιθετικότητα κατά πάντων – αλλά πιο συχνά εις βάρος των πιο αδύναμων και όσων «υστερούν» στο μυαλό ή επειδή διαφέρουν. Μια επιθετικότητα, με άλλα λόγια, που ξοδεύεται κατά εύκολων στόχων αλλά που στρέφεται κατά πάντων.
Δεν είναι κάτι νέο αυτό φυσικά. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει πάρει διαστάσεις επικίνδυνες. Δεν είναι μόνον η πολυσυζητημένη βία των ανηλίκων (ποιος ξεχνάει, π.χ., τον βιντεοσκοπημένο βιασμό ενός αγοριού από τους συμμαθητές του στο Ιλιον;).
Το στυγερό έγκλημα στον Πειραιά δεν ήταν μια «κακή στιγμή». Δεν ήταν μια λάθος κίνηση σε λάθος χρόνο. Ηταν απότοκο μιας συσσωρευμένης επιθετικής μανίας, μιας αποχαλίνωσης συνολικής. Είναι, επίσης, μια πλήρης αποκοπή από την επαφή με την πραγματικότητα.
Η επιθετικότητα όμως είναι ακριβώς αυτό: η ακατανίκητη ορμή να αφανίσεις τον άλλο, με κάθε τρόπο. Δεν υπάρχει χρόνος ούτε χώρος, παρά μόνον αυτή η βία που πρέπει να εκτονωθεί. Η βία που τείνει πλέον να γίνει η δική μας κανονικότητα.
