Στη δημοσιογραφία παγκοσμίως επικρατεί η αντίληψη ότι τα μόνα «καλά» νέα είναι τα κακά νέα, δηλαδή αυτό που πουλάει δεν είναι ποτέ μια καλή είδηση, αλλά μια κακή (The good news is the bad news). Τον Σεπτέμβριο του 1984 έκανε πάταγο η μελέτη του Μπεν Βάτενμπεργκ, με τίτλο «Τhe good news is the bad news, is wrong». Το βιβλίο ξεκινάει λέγοντας πως αν ένας εξωγήινος έπεφτε στη Νέα Υόρκη έχοντας μελετήσει τον αμερικανικό Τύπο, θα σάστιζε βλέποντας ολόγυρά του την ευμάρεια και τη ζωντάνια και θα πειθόταν πως είχε βρεθεί κατά λάθος σε άλλον πλανήτη. Τόσο διαφορετική είναι η πραγματικότητα από αυτό που εμφανίζουν οι εφημερίδες. Η σταθερή προτίμηση του Τύπου στην προβολή κάθε αποτυχίας, αδικίας, δυστυχίας και κυβερνητικής στραβοτιμονιάς, κατασκευάζει τελικά μια εικόνα που δεν αντιστοιχεί στην αλήθεια.
Το σκεφτόμουν αυτό προ ημερών, διαβάζοντας τους κομπασμούς του γείτονά μας Προέδρου για την ήττα μας το 1922 στη Μικρασία. Είναι ένα τραύμα μας, που ούτε κουκουλώνεται ούτε επιτρέπεται να μένει πολιτικός μύθος. Ευτυχώς η εμπλοκή μας στη Μικρασία άρχισε επιτέλους να εξετάζεται ψύχραιμα, καθώς χαλαρώνουν οι πολιτικές σκοπιμότητες και χλωμιάζουν τα συνακόλουθα φτιασιδώματα, που τις υποστήριζαν. Σε ένα τέτοιο βιβλίο, το εξαιρετικά σοβαρό και στέρεα τεκμηριωμένο «Οι τελευταίες ημέρες του αρμοστή» (εκδ. Οξύ), του Κωνσταντίνου Βλάσση, βρήκα στη σελίδα 116 την εξής πληροφορία που με ξάφνιασε: Μεταξύ 21 Αυγούστου και 5 Σεπτεμβρίου 1922, δεν μεταφέρθηκε μόνον από τη δυτική Μικρασία στην Ελλάδα ο στρατός μας μαζί με το υλικό του, αλλά και το ένα τρίτο του άμαχου πληθυσμού. Συνολικά 200.000 άνδρες στρατού και το 1/3 των μη μουσουλμάνων κατοίκων τής υπό ελληνικό έλεγχο περιοχής, δηλαδή 200.000 άμαχοι.
Κατόρθωμα! Για να καταλάβουμε πόσο μεγάλο κατόρθωμα ήταν, φτάνει να το συγκρίνουμε με το «θαύμα της Δουνκέρκης». Θυμίζω εδώ πολύ σύντομα το επεισόδιο εκείνο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου: στις ακτές της Γαλλίας και γύρω από το μικρό λιμάνι της Δουνκέρκης είχαν στριμωχθεί στα τέλη Μαΐου του 1940 τα υπολείμματα του αγγλικού, γαλλικού και βελγικού στρατού, που οι χιτλερικές δυνάμεις είχαν κυνηγήσει μέχρι τη Μάγχη και κυκλωμένα τα σφυροκοπούσαν από αέρος, έτοιμες να τα αιχμαλωτίσουν. Ο Τσώρτσιλ έδωσε την εντολή στο πολεμικό ναυτικό να κάνει ό,τι μπορεί για να διασώσει αυτούς τους στρατιώτες στην Αγγλία. Και πράγματι, το ναυτικό επίταξε όλα τα πλωτά μέσα και σε εννέα μέρες κατόρθωσε να μεταφέρει στις αγγλικές ακτές 340.000 στρατό, αφήνοντας πίσω το πολεμικό τους υλικό.
Ας συγκρίνουμε τα δυο επιτεύγματα: μέσα σε εννιά μέρες οι Αγγλοι μετέφεραν 340.000 στρατό διασχίζοντας τη Μάγχη, εμείς μέσα σε 14 μέρες μεταφέραμε 400.000 άτομα διασχίζοντας το Αιγαίο. Η Αγγλία ήταν το 1940 μια χώρα πειθαρχημένη και στην αρχή ενός πολέμου, εμείς από το 1912 και την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων βρισκόμαστε είτε σε μάχες είτε σε επιστράτευση είτε σε διχασμό μέχρι εξοντώσεως. Η Αγγλία διέθετε τα υλικά μέσα μιας μεγάλης δύναμης. Εμείς είμαστε οικονομικά τελείως εξαντλημένοι. Οι Αγγλοι μετακινούσαν στρατιωτικές μονάδες, δηλαδή συγκροτήματα που υπάκουαν στα εκπαιδευμένα στελέχη τους και ακολουθούσαν διαταγές. Εμείς μετακινήσαμε μαζί με τις 200.000 στρατού και μια εξίσου μεγάλη μάζα ανοργάνωτη, γέρους, γυναίκες, παιδιά, ακμαίους και ανήμπορους, ένα ανομοιογενές πλήθος, δίχως κανενός είδους στελέχωση που να δίνει τη δυνατότητα να τη διοικήσεις. Μας ευνοούσε μόνον η απόσταση, που στην περίπτωση των Αγγλων ήταν σταθερή –250 χιλιόμετρα από τη γαλλική στην αγγλική ακτή– ενώ σε μας παρεμβάλλονται νησιά, και μάλιστα εκείνα του ανατολικού Αιγαίου, που βρίσκονται πολύ κοντά στη μικρασιατική ακτή. Και πάλι όμως, κάποιο πλεούμενο θα χρησιμοποίησαν αυτοί οι άνθρωποι, δεν θα πέρασαν κολυμπώντας.
Τεράστιο, λοιπόν, το επίτευγμα το δικό μας, αλλά δεν το μνημονεύουμε. Γιατί άραγε; Εχει επικρατήσει κι εδώ ένα είδος «η κακή είδηση είναι η καλή είδηση», δηλαδή η ιδέα πως μόνον η περιγραφή καταστροφών, δυστυχιών, ατιμιών ενδιαφέρει και όλα τα άλλα είναι «νερόβραστα» για μυθιστόρημα και άχρηστα για την Ιστορία; Ή μήπως τον καιρό που όλα αυτά ήταν πρόσφατα στη μνήμη των ανθρώπων, λειτούργησαν αποτελεσματικά πολιτικές σκοπιμότητες, που ήθελαν τη συντηρητική παράταξη ανελέητα εχθρική προς τους Μικρασιάτες πρόσφυγες; Ή, απλούστατα, το επεισόδιο αυτό δεν έτυχε να προκαλέσει το ενδιαφέρον κάποιου ιστορικού;
Χρήσιμο όμως είναι να το θυμηθούμε εμείς αυτές τις μέρες, που αποτελούν και επέτειο, και ενώ ακούμε τα γαβγίσματα εξ ανατολών μας. Και μαζί ας θυμηθούμε και το απόφθεγμα του Εντμόν Αμπού, στο βιβλίο του «Η σύγχρονη Ελλάδα». Εκεί περιγράφει με τρόπο αρκετά πικρόχολο και υπεροπτικό την Ελλάδα του Οθωνος, αλλά ανάμεσα στις ειρωνείες και τους ψόγους, καταθέτει και τη μαρτυρία: «Οι Ελληνες είναι αξιοθαύμαστοι στα δύσκολα» (Les Grecs sont admirables dans l adversite).
Η κ. Αθηνά Κακούρη είναι συγγραφέας.
