Κάποτε ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος χρειάστηκε τη διαμεσολάβηση ενός φίλου του σε δημόσια υπηρεσία. Ο φίλος τον σύστησε στον προϊστάμενο. Η αντίδραση του τελευταίου: «Ασε τα αστεία. Ο κύριος δείχνει σοβαρός άνθρωπος».
Ο Εγγονόπουλος είχε γίνει συστηματικά αντικείμενο δημόσιας χλεύης τη δεκαετία του ’50 για την ποίησή του. Σήμερα γράφονται δοκίμια, μελέτες, πτυχιακές και μεταπτυχιακές εργασίες, όλα εμπνευσμένα από την ποίηση του Εγγονόπουλου. Χώρια η επίδραση της ζωγραφικής του. Αλλά κάποτε «δεν ήταν σοβαρός άνθρωπος».
Το θέμα μου όμως δεν είναι ο Εγγονόπουλος αλλά η στάση μας απέναντι στο διαφορετικό, το «λοξό».
Εχει ήδη ειπωθεί: αν ο Αντώνης Καργιώτης τη μοιραία νύχτα δεν έφερε πάνω του όλα εκείνα τα σημάδια που στα μάτια των τριών ναυτικών τον κατέτασσαν στους «περίεργους», στους «γραφικούς», η τύχη του πιθανότατα να ήταν τελείως διαφορετική.
Η σκέψη μάς διαπέρασε όλους: αν ήμουν εγώ, κάποιος πιο «κανονικός», δεν θα είχε συμβεί τίποτα. Αν επίσης ήταν κάποιος η εμφάνιση του οποίου πρόδιδε μιαν ευμάρεια, πιθανότατα να μην είχε συμβεί τίποτα. Ισως κάποια συνηθισμένη ελληνική γκρίνια για την αργοπορία αλλά ως εκεί.
Και εδώ ερχόμαστε στην καρδιά του προβλήματος: στα μάτια των συγκεκριμένων ναυτικών ο Καργιώτης δεν ήταν «κανονικός». Αρα ήταν εύκολος στόχος, κάποιος που θεωρείς πως μπορείς να σπρώξεις, να ακουμπήσεις. Πως έχεις τέτοιο δικαίωμα πάνω του.
Γι’ αυτούς, δεν ήταν «κανονικός» ο Καργιώτης. Γι’ αυτούς ήταν «κανονικό» να τον σπρώχνουν ξανά και ξανά και να τον αφήσουν να πνίγεται στις δίνες της πρύμνης ενός πλοίου που έβαζε φουλ τις μηχανές.
Δεν τους φάνηκε «σοβαρός άνθρωπος» μάλλον, όπως κάποιες δεκαετίες πιο πίσω ο Εγγονόπουλος, ο οποίος στο «Σονέτο μάλλον απαισιόδοξο» έδινε, άθελά του, το πνεύμα της σήμερον: «Το γυμνασμένο μάτι του τραμπούκου/ να διέκρινε άραγε των ροδόδενδρων την αρμονία; / Οχι-όχι – μιαν απέραντη ηθικολογία/ δεν θα βοηθήση να κάνουμε καλλίτερο τον κόσμο// Να ελπίζης – να ελπίζης πάντα – πως ανάμεσα εις τους/ ανθρώπους/ – που τους ρημάζει η τρομερή «ευκολία» –/ θα συναντήσης απαλές ψυχές με τρόπους// που τους διέπει καλωσύνη – πόθος ευγένειας – ηρεμία.// Ισως όχι πολλές – ίσως νασ’ άτυχος: καμμία –/ τότες εσύ προσπάθησε να γενής καλλίτερος/ εις τρόπον ώστε να έρθη κάποια σχετική ισορροπία// Aσε τους γύρωθέ σου να βουρλίζωνται πως κάνουν κάτι/ συ σκέψου – τώρα πια – με τι γλυκειά γαλήνη/ προσμένεις ναρθ’ η ώρα να ξαπλώσης στο παρήγορο του/ θάνατου κρεββάτι.»
