Είναι πολλοί εκείνοι που νιώθουν την ανάγκη να αποχαιρετίσουν την Αριστερά, με αφορμή την εκλογή Κασσελάκη ως προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Μιλούν για ταφόπλακες, της λένε αντίο, αναλύουν την πτώχευσή της με όρους μάρκετινγκ («η Αριστερά έχει πλέον χάσει τα ερείσματά της στην αγορά»). Μία τέτοια προσέγγιση, όμως, βασίζεται στην εσφαλμένη προϋπόθεση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η Αριστερά είναι δύο συμβιωτικές μονάδες άρρηκτα συνδεδεμένες, ένα σχεδόν αξεδιάλυτο σύνολο· ό,τι παθαίνει ο ένας, λέει αυτή η θεωρία, το λούζεται και ο άλλος. Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι ακριβώς έτσι: για τον ΣΥΡΙΖΑ, η αριστερή ιδεολογία δεν ήταν ποτέ υπαρξιακός πυρήνας, αλλά στρατηγικό εργαλείο και ηθικό άλλοθι. Γνήσιους ιδεολόγους (πλανεμένους, πολιτικά ανώριμους, ηθικά αμφιλεγόμενους, αλλά πάντως ιδεολόγους) ο ΣΥΡΙΖΑ είχε και έχει, αλλά αυτοί λίγο επηρέασαν την πορεία του κόμματος. Ως ενεργός πολιτικός παράγοντας, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πάντα στόχους που βρίσκονται πέρα από την επικράτεια της αριστεροσύνης· η κωλοτούμπα του 2015 το απέδειξε μια για πάντα: το θέμα δεν είναι η αυθεντικότητα του φρονήματος, αλλά η κοινωνική επικράτηση και η πολιτική εξουσία· τα αριστερά ιδανικά, για τον ΣΥΡΙΖΑ των κυβερνητικών αξιώσεων, είναι απλώς μια χρήσιμη γαρνιτούρα, όχι το κυρίως γεύμα. Η παράταξη όχι μόνο μπορεί να ζήσει χωρίς αυτά, αλλά ζει ήδη.
Καμία διαφορά
Και τι έγινε που ο βαθύς ΣΥΡΙΖΑ ήρθε σε ρήξη με τον ρηχό; Και τι έγινε που ο ρηχός νίκησε; Εμποδίζει αυτό τον ΣΥΡΙΖΑ να χρησιμοποιεί αριστερή συνθηματολογία για να προσελκύσει ψήφους; Τον εμποδίζει να αυτοπροσδιορίζεται με τον (αριστερό) τρόπο που επιθυμεί, είτε για συνειδησιακούς λόγους είτε για να εξυπηρετήσει το συμφέρον του πολιτικού του brand; Οπως ακριβώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη καμώνεται τη φιλελεύθερη αναβάλλοντας επ’ αόριστον την κατοχύρωση στοιχειωδών δικαιωμάτων για τους ΛΟΑΤΚΙ πολίτες, έτσι ακριβώς και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να καμώνεται τον αριστερό ενώ στο τιμόνι του βρίσκεται ένας πολιτικά ακαλλιέργητος καπιταλιστής, επικουρούμενος από έναν πρώην στρατιωτικό, έναν καταδικασμένο από ειδικό δικαστήριο και έναν καθ’ έξιν υβριστή. Το λάθος που κάνουν οι αντιαριστεροί με την Αριστερά είναι το ίδιο που κάνουν οι αντιδεξιοί με τη Δεξιά: τη βλέπουν εκεί που δεν υπάρχει, τη φοβούνται όταν δεν είναι επικίνδυνη, της αποδίδουν ιδιότητες που δεν διαθέτει. Το καύσιμο του κασσελακικού ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το ίδιο με το καύσιμο του τσιπρικού: ο λαϊκισμός. Η Αριστερά παίζει επί της ουσίας μικρό ρόλο στην κίνηση του συριζαϊκού οχήματος.
Μαζί και χώρια
Ούτε η Αριστερά ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ βλάπτονται από τη διαφαινόμενη αποσύνδεσή τους. Η μεν Αριστερά θα συνεχίσει να διακηρύσσει όσα ανεδαφικά διακήρυσσε πάντα, διατηρώντας το ηθικό της πλεονέκτημα στη φαντασία όσων τρέφονται με ρομαντικά παραμύθια. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει τον αγώνα για την ανακατάληψη της εξουσίας, επικαλούμενος την Αριστερά όποτε το κρίνει σκόπιμο. Κανείς δεν θα δώσει λογαριασμό σε κανέναν· κανείς δεν θα χρειαστεί να αποδείξει τίποτα. Στην πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ανάγκη τις ευλογίες του Νίκου Φίλη και τη συνεργασία με την ηττημένη Εφη Αχτσιόγλου· δεν εξελίχθηκε σε κόμμα εξουσίας χάρη στην ομόνοια των στελεχών του ούτε μέσω της συνέπειάς του στο αριστερό ιδεώδες. Ο αντισυστημισμός είναι που έκανε τον ΣΥΡΙΖΑ· οι «τρέλες», οι υποσχέσεις, οι μαγκιές, η σύγκρουση με την πραγματικότητα, η εκμετάλλευση της λαϊκής αφέλειας. Από την αυθεντική της συνταγή, η παράταξη δεν έχει χάσει ούτε ένα συστατικό.
Και τώρα;
Τι θα κάνει τώρα ο Κασσελάκης; Εχει άραγε κάποιο σχέδιο κατά νου; Η επιδερμικότητα της καμπάνιας και της παρουσίας του δεν χάρισε στον νέο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ μόνο την προεδρία, αλλά και ένα ευρύ πεδίο ανέξοδης δραστηριότητας. Ο Κασσελάκης δεν θα βιαστεί να βρει πολιτικό περιεχόμενο ούτε θα τρέξει να οικοδομήσει ένα νέο κόμμα μαζικότερης συμμετοχής και σταθερότερων βάσεων, γιατί προς το παρόν δεν τα χρειάζεται. Γιατί να κουραστεί, εφόσον μπορεί να υπάρξει και μόνο χάρη στην εικόνα του; Ενας πρόεδρος που εξελέγη ως it boy έχει τη δυνατότητα να περιορίσει επικερδώς την πολιτική του στην ιδιότητα του σελέμπριτι: τα στενά ρούχα, οι φραπέδες στον δρόμο, το κυνήγι των ρεπόρτερ, ο χαμογελαστός σύντροφος, η εμμονική μιντιακή αναδίφηση και της παραμικρής λεπτομέρειας στη ζωή του Κασσελάκη είναι τα μέσα ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει αυτό που πραγματικά του έλειπε: θέση στην επικαιρότητα. Δεν ήταν μια νέα πολιτική ταυτότητα αυτό που η παράταξη αναζητούσε μετά τις εκλογικές της αποτυχίες, αλλά μια νέα πολιτική βιτρίνα. Και τη βρήκε. Τώρα, περιμένει τον κόσμο να μπει στο μαγαζί.
Ματαίωση στον ορίζοντα
Ο ποπ σταρ δεν είναι ροκ σταρ. Η δημοτικότητα του επίκαιρου κάποια στιγμή κατασιγάζει και αφήνει πίσω της την ανάγκη για κάτι πιο καινούργιο απ’ το καινούργιο. Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η ταυτοτική αλλοίωση, αλλά η επίμονη άρνησή του να πάρει στα σοβαρά τον εαυτό του· η αδυναμία του να κάνει πρώτα τη δουλειά και να αφήσει το σόου για αργότερα.
