Θα θυμάστε ίσως το παλιό σποτάκι του ’90 που ζητούσε από τους φορολογούμενους πολίτες να αποδείξουν την αγάπη τους για την Ελλάδα ζητώντας μια απόδειξη. Το σποτ έδειχνε έναν ταλαίπωρο κοστουμαρισμένο φορολογούμενο σε μια βάρκα να κάνει κουπί και να κουβαλάει μαζί του μια παρέα φοροφυγάδων. Εκείνοι γελούσαν με την καρδιά τους πάνω στη βάρκα και ο απελπισμένος φορολογούμενος κωπηλατούσε στη θάλασσα της φοροδιαφυγής. «Αντισταθείτε», έλεγε ο εκφωνητής. «Ζητήστε αποδείξεις».
Η καμπάνια του υπουργείου Οικονομικών ήταν τότε μια τολμηρή κίνηση για την εποχή, προκειμένου να μιλήσει καθαρά για το πρόβλημα. «Μήπως ντρέπεσαι να ζητήσεις απόδειξη;» ρωτούσε ο εκφωνητής. Πράγματι, θυμάμαι τις πρώτες φορές τους γονείς μου να ζητάνε αποδείξεις με μιαν αίσθηση ενοχής και τους κομιστές να μας κοιτάνε με μισό μάτι και ξινισμένα μούτρα όσο μας έδιναν το ορθογώνιο λευκό χαρτάκι. Ωστόσο γινόταν. Απόδειξη όταν έβαζες βενζίνη στο αυτοκίνητο, όταν αγόραζες ρούχα και παπούτσια, από τον υδραυλικό και τον ηλεκτρολόγο, στην ταβέρνα για το έξτρα τζατζίκι και τη χωριάτικη, στο μπαρ όταν έπινες το ποτό σου ή όταν πήγαινες για κούρεμα.
Το μάζεμα των αποδείξεων είχε γίνει συνήθεια γιατί υπήρχε λόγος, αλλά κυρίως επειδή υπήρχε κίνητρο. Παραδίδονταν με ευλάβεια στα χέρια λογιστών, για να μειώσουν τα φορολογικά βάρη στο τέλος της χρονιάς.
Από το πολύ ενδιαφέρον χθεσινό ρεπορτάζ της Οικονομικής «Κ» (29/9/2023) φαίνεται ότι το μέσο νοικοκυριό ξόδεψε το 2021 κατά 25% περισσότερα χρήματα απ’ όσα δήλωσε στην εφορία. Κατά μέσον όρο μια οικογένεια ξόδευε τον μήνα 1.419 ευρώ, ενώ το εισόδημα που δήλωνε ήταν 1.062 ευρώ. Οχι, δεν ήταν χρήματα που έβαλε στον κουμπαρά την περίοδο του κορωνοϊού, γιατί οι καταθέσεις της χρονιάς ήταν αυξημένες. Ηταν αυτό που ξέρουμε. «Μαύρα» που κυκλοφορούν χωρίς αποδείξεις. Η φοροδιαφυγή ζει και βασιλεύει, επειδή και η κυβέρνηση το επιτρέπει και οι φορολογούμενοι ψηφο-φόροι το επιδιώκουν.
Κάθε κυβέρνηση υπόσχεται ότι θα πατάξει τη φοροδιαφυγή. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών έλεγε χθες (εκπομπή «Ημερολόγιο», ραδιόφωνο ΣΚΑΪ, 29/9/2023) ότι θα ξεκινήσει άμεσα τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS ώστε ό,τι πληρώνουμε με κάρτα να το μαθαίνει η εφορία. Η κυβέρνηση λέει το ίδιο, όμως, εδώ και τέσσερα χρόνια.
Υπάρχουν και άλλα που θα γίνουν με τη βοήθεια της νέας τεχνολογίας και των ψηφιακών εφαρμογών. Αναρωτιόμαστε, ωστόσο, γιατί δεν γίνεται κάτι απλό και πρακτικό, που έρχεται από μια χάρτινη εποχή. Γιατί δεν δίνεται ένα ισχυρό κίνητρο στους πολίτες να συλλέγουν πάλι αποδείξεις; Θες να πολεμήσεις τη φοροδιαφυγή; Απόδειξη.
