Οι μεταβολές στην ελληνική κοινωνία και οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες αποτυπώνονται, όχι μόνο στην αγορά ακινήτων, αλλά και στον τρόπο που χτίζουμε. Οπως μεταπολεμικά η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου και οι πιεστικές κοινωνικές ανάγκες προέκριναν το ελεύθερο σύστημα της αντιπαροχής, παρομοίως και στην εποχή μας το νέο κοινωνικό μοντέλο πιέζει για εκσυγχρονισμό της ιδιωτικής κατοικίας. Είναι ένα τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα, που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες οικοδομές σε όλη τη χώρα.
Στις πόλεις μας η μονοκατοικία πεθαίνει. Είναι μια αλλαγή με έντονο συμβολισμό και με πρακτικό αντίκρισμα. Στον ιστό των αστικών κέντρων, το τέλος της μονοκατοικίας (ή διπλο-τριπλοκατοικίας) συντελέστηκε και ολοκληρώθηκε έως το τέλος της δεκαετίας του ’60 (στην Αθήνα και λίγο αργότερα στη Θεσσαλονίκη) και έως τη δεκαετία του ’80 σε πολλές πόλεις. Αυτό που συμβαίνει πλέον με μεγάλη ένταση είναι το σαρωτικό φαινόμενο ανοικοδόμησης των προαστίων.
Η μεταβολή των προαστίων της Αθήνας (ακόμη και των δυτικών, που υιοθετούν μεσοαστικά πρότυπα) είναι το τρίτο –ιστορικά– κύμα που επηρεάζει τη μορφή τους. Η γέννηση πολλών προαστίων γύρω από την Αθήνα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου έδωσε σταδιακά μητροπολιτικό χαρακτήρα στην πρωτεύουσα και καλλιέργησε την αστική συνήθεια ενοικίασης εξοχικών κατοικιών για παραθερισμό. Στη δεκαετία του 1980 τα προάστια άρχισαν να γίνονται πόλεις, με οργανωμένη αγορά και υπηρεσίες. Στον 21ο αιώνα –και ιδίως μετά το 2020– τα προάστια υιοθετούν σταδιακά την κτιριακή τυπολογία των νέων διαμερισμάτων για τις σύγχρονες συνθήκες ζωής, από μεσοαστικές πολυκατοικίες νέας αισθητικής έως πολυτελείς επάλληλες κατοικίες προορισμένες για ολίγους. Κοινός παρονομαστής είναι η αύξηση των τιμών, η αυξημένη ζήτηση, το επαυξημένο ύψος των οικοδομών, η μεγάλη κάλυψη των οικοπέδων, η κοινή ψευδαίσθηση μιας παρεχόμενης πολυτέλειας. Ακόμη και σε μικροαστικές συνοικίες της Αθήνας, σε παλιές γειτονιές, έχει διαχυθεί το μοντέλο αυτό από κατασκευαστικές εταιρείες, που χτίζουν με παραλλαγές το ίδιο μοντέλο.
Σε λίγα χρόνια μια μονοκατοικία στη Νέα Σμύρνη, στην Αγία Παρασκευή, στη Γλυφάδα, στη Βούλα, στο Χαλάνδρι θα είναι εξαίρεση σε μια θάλασσα διαμερισμάτων σε ψηλές πολυκατοικίες. Σήμερα, οι κατασκευές του πρώτου κύματος ανοικοδόμησης αυτών των προαστίων (1975-1985) μοιάζει να ανήκουν σε άλλον κόσμο.
