Θυμάμαι στα πρώτα χρόνια της διάσπασης του ΚΚΕ –ακόμα και τη λέξη «διάσπαση» την αμφισβητούσαν οι ορθόδοξοι κομμουνιστές– όταν και λόγω δικτατορίας αρχικά και λόγω του εκλογικού σχήματος της Ενωμένης Αριστεράς το 1974, δεν ήταν σαφείς οι ενδοκομμουνιστικοί συσχετισμοί δυνάμεων, το κυρίαρχο σύνθημα του ΚΚΕ ήταν τότε «ένα είναι το Κόμμα». Δηλαδή ένα είναι το Κόμμα που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης.
Σήμερα, μετά τα πρόσφατα γεγονότα στον ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται πως από τον όρο «ριζοσπαστική Αριστερά» η έννοια Αριστερά τίθεται υπό αμφισβήτηση ή υπό διαπραγμά- τευση και μένει ο ριζοσπαστισμός.
Αυτά τα προβλήματα λύθηκαν στις εκλογές του 1977 με τη συντριβή των δυνάμεων της ανανεωτικής Αριστεράς. Για να μη συνεχίσω την αναδρομή μου στο παρελθόν, έρχομαι κατευθείαν στην εμφάνιση του φαινομένου ΣΥΡΙΖΑ, που σε τελική ανάλυση ήταν το αποτέλεσμα της δεύτερης διάσπασης του ΚΚΕ μετά το 13ο Συνέδριο του 1991 και την αποχώρηση σχεδόν όλων των προβεβλημένων στελεχών του.
Το ΚΚΕ, ευθύς εξαρχής, αντιμετώπισε τόσο με καχυποψία όσο και με υπεροψία την παρουσία της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Μέχρι και την περίοδο του πρώτου μνημονίου και την εμφάνιση των «αγανακτισμένων», το ΚΚΕ παρακολουθούσε αυτόν τον χώρο χωρίς να ανησυχεί. Ως γνωστόν, επί Παπαρήγα το Κόμμα επέλεξε να κτίσει μια υγειονομική ζώνη γύρω του για να μη «μολυνθεί» από τα διάφορα ιδεολογικά μικρόβια. Από τότε υπήρχε η γραμμή «πέντε κόμματα, δύο γραμμές». Η κατάσταση έγινε περίπλοκη όταν ο ΣΥΡΙΖΑ απέκτησε τα χαρακτηριστικά της κυβερνώσας Αριστεράς, με λόγο αντιμνημονιακό – ανατρεπτικό. Η αμηχανία ήταν έκδηλη στον Περισσό, διότι έβλεπαν πως στον χώρο της Αριστεράς διαμορφώνεται μια κατάσταση ερήμην τους. Βέβαια, αυτά τα προβλήματα στο ΚΚΕ τα έχουν λυμένα. Οτιδήποτε δεν ελέγχουν, αν δεν μπορούν να το υπονομεύσουν, το πολεμούν ή το καταγγέλλουν. Το ίδιο έγινε και με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μάλιστα, η παρουσία των ΑΝΕΛ στην κυβέρνηση καθιστούσε το έργο της αποδόμησης πιο εύκολο. Η παταγώδης πτώση του ΣΥΡΙΖΑ το 2019 και η συντριβή του 2023 αποτελούν μια δικαίωση των εκτιμήσεων του ΚΚΕ για αυτόν τον χώρο. Σημειωτέον πως το 2015 το Κόμμα τήρησε απέναντι στο δημοψήφισμα μια σώφρονα στάση, δηλώνοντας πως η έξοδος από την Ευρωζώνη θα πλήξει πρωτίστως τα φτωχά στρώματα.Σήμερα, μετά τα πρόσφατα γεγονότα στον ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται πως από τον όρο «ριζοσπαστική Αριστερά» η έννοια Αριστερά τίθεται υπό αμφισβήτηση ή υπό διαπραγμάτευση και μένει ο ριζοσπαστισμός. Αλλά ριζοσπαστισμός χωρίς ιδεολογικές αναφορές είναι ένας σκέτος χυλός. Ετσι, το ΚΚΕ δικαιωματικά φαίνεται να μονοπωλεί τον χώρο της Αριστεράς, με δεδομένο πως ο ΣΥΡΙΖΑ μετασχηματίζεται σε κάτι άλλο, του οποίου την τελική μορφή θα δούμε σε βάθος χρόνου. Πάντως αυτό το «κάτι άλλο» ελάχιστη σχέση θα έχει με την Αριστερά, όπως αυτή ορίζεται από τη μαρξιστική θεωρία σε όλες τις αναγνώσεις της. Αυτή η νέα κατάσταση θα αφήσει πολλούς αριστερούς άστεγους και πονεμένους, ενώ θα επιβεβαιώσει πως τελικά ένα είναι το Κόμμα.
