Υπάρχει μια ανεπαίσθητη ειρωνεία στο πρόσφατο προεκλογικό βίντεο του Χάρη Δούκα, που δείχνει τον υποψήφιο δήμαρχο να κατακεραυνώνει την «αλαζονική, αναποτελεσματική και ανεπαρκή» δημοτική αρχή του Κώστα Μπακογιάννη: το γεγονός ότι, καθώς το κάνει αυτό, περπατάει περήφανος σε δρόμο φτιαγμένο από την ίδια δημοτική αρχή που κατακεραυνώνει. Το βίντεο δεν αναδεικνύει τις αστοχίες και τις κακοτεχνίες του Μεγάλου Περιπάτου (που είναι πολλές), απλώς χρησιμοποιεί τον τελευταίο ως αστικό ντεκόρ, ενώ παράλληλα επιχειρεί να τον δυσφημήσει. Ισως δεν ήταν σωστή η επιλογή του σημείου· όταν τασσόμαστε εναντίον ενός έργου, δεν το χρησιμοποιούμε ως φόντο της καμπάνιας μας γιατί έτσι εμμέσως παραδεχόμαστε ότι το έργο δεν είναι δα και τόσο κακό (μπορούμε, εναλλακτικά, να πάμε σε ένα πολιτικά ουδέτερο μέρος, στον Εθνικό Κήπο, για παράδειγμα). Ισως όμως το πρόβλημα να έγκειται σε μια ευρύτερη νοοτροπία συντηρητισμού, που οδηγεί στην αυτοαναίρεση. Τόσο ο Χάρης Δούκας όσο και ο Κώστας Ζαχαριάδης έχουν κάνει λόγο για «έργα βιτρίνας», κι ενώ ο υποτιμητικός τόνος τους είναι εν μέρει ορθός (εννοούν τα επιφανειακά, εντυπωσιοθηρικά έργα), παραβλέπει εντελώς μια αντιδημοφιλή αλήθεια: και τα έργα βιτρίνας είναι απαραίτητα σε μια πόλη. Το να περπατάς και να χαίρεσαι γι’ αυτό που βλέπεις, το να απολαμβάνεις αισθητικά τον τόπο στον οποίο ζεις δεν είναι αμελητέα υπόθεση· η «βιτρίνα» της πόλης είναι μέρος του βιώματός της. Οι βιτρίνες και οι υποδομές δεν είναι αλληλοαποκλειόμενες καταστάσεις· από έναν δήμαρχο απαιτούμε να παράσχει και τις δύο.
Ισορροπίες
Για τον δήμαρχο Αθηναίων της επόμενης πενταετίας, το στοίχημα είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο: χρειαζόμαστε μια βιώσιμη ισορροπία ανάμεσα σε αυτό που φαίνεται και σε εκείνο που δεν φαίνεται, ανάμεσα στην έμπνευση και στην πρακτικότητα, ανάμεσα στον διαβουλευτικό πλουραλισμό και στην ατρόμητη πολιτική δράση. Θέλουμε όλα τα παραπάνω στις σωστές τους δόσεις. Ο Μεγάλος Περίπατος κρίθηκε ανεπιτυχής επειδή η φιλοδοξία του αγνόησε τις τεχνικές του παραμέτρους, με αποτέλεσμα μια παραλυτική σύγχυση που στοίχισε ποσοτικά και ποιοτικά τόσο σε επίπεδο εμπειρίας πολιτών όσο και σε επίπεδο εκτέλεσης έργου. Ο Κώστας Μπακογιάννης έπεσε θύμα της ιδιότητας του «doer» μέσω της οποίας αυτοπροσδιορίζεται· βιάστηκε να καταπιαστεί με ένα μεγαλόπνοο σχέδιο και όλα όσα απέτυχε να λάβει υπ’ όψιν μετέτρεψαν το σχέδιο σε βραχνά. Ουσιαστικά, η βιασύνη έφερε καθυστέρηση· η δε τελική μορφή του έργου πόρρω απέχει απ’ ό,τι ανέμεναν ακόμη κι όσοι το είδαν εξαρχής με καλό μάτι. Ποιο είναι, όμως, το μάθημα του Μεγάλου Περιπάτου; Οτι πρέπει καλού κακού να αποφεύγουμε τα μεγάλα έργα; Οτι είναι προτιμότερο να περιορίσουμε τις προσδοκίες μας στην αναβάθμιση των δημόσιων τουαλετών; (Ο Χάρης Δούκας θεώρησε το ζήτημα τόσο σημαντικό, ώστε να ανεβάσει σχετικό βίντεο στο Instagram.)
Το πρόβλημα και η λύση
Χρειαζόμαστε και μεγάλα και μικρά έργα· και έργα υποδομών και έργα αφιερωμένα εκατό τοις εκατό στην αισθητική· και έργα εντελώς πρακτικής φύσης όπως είναι οι νέοι κάδοι απορριμμάτων και έργα εντελώς πολυτελούς φύσης όπως μπορεί να είναι ένα ακριβό παγκάκι ή δέντρο (όχι, δεν είναι όλα τα ακριβά είδη ενδείξεις διαφθοράς). Ο Μεγάλος Περίπατος και η όλη παραφιλολογία που ενέπνευσε (δικαιολογημένα και αδικαιολόγητα) υπάρχει περίπτωση να κληροδοτήσουν στον επόμενο δήμαρχο μια επικίνδυνη φοβία: «Ας κινηθώ συντηρητικά, για να μη μου τα ψάλουν». Ετσι η πόλη θα μείνει ίδια και απαράλλακτη και οι πολιτικές συνειδήσεις ασφαλείς μες στην αδράνειά τους. Το χρήμα, όμως, υπάρχει για να ξοδεύεται· δεν είναι η τσιγκουνιά αυτό που μας πρέπει τώρα, αλλά το σχέδιο, ο προγραμματισμός, η συνεργασία με το κεντρικό κράτος, η σωστή επιστημονική εποπτεία και η διακομματική συνεργασία. Η δράση με καλύτερη μελέτη και οργάνωση. Θα βοηθούσε, βέβαια, αν οι παρατάξεις αναβάθμιζαν λιγάκι και το επίπεδο της ομάδας τους· από υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους με ινσταγκραμικά διαπιστευτήρια χορτάσαμε. Καιρός να προωθηθούν και άνθρωποι με ικανότητες, εμπειρία, καλές προθέσεις και ένα μίνιμουμ σοβαρότητας.
