Πάντα αυτό το ερώτημα τίθεται όταν συμβαίνουν σημαντικά γεγονότα και είθισται να παίρνουμε τις περισσότερες φορές μια θέση. Αλλοι επεξεργαζόμενοι λογικά την κατάσταση, άλλοι κάτω από μια συναισθηματική φόρτιση, πάντως παίρνουμε θέση.
Ακόμη και αυτοί που φαίνονται επιφυλακτικοί, η επιφύλαξή τους είναι ο μανδύας που κρύβει την άποψή τους, ιδίως αν αυτή βρίσκεται σε δυσαρμονία με την κοινή γνώμη. Εχει αποδειχθεί πως το «ναι μεν, αλλά…» είναι άποψη. Βεβαίως, υπάρχουν και οι αδιάφοροι, όμως, αυτοί δεν διαμορφώνουν το κλίμα. Το κλίμα το διαμορφώνουν όσοι έχουν γνώμη και την υποστηρίζουν με σθένος και, κυρίως, με επιχειρήματα.
Στην περίπτωση της εισβολής των τρομοκρατών της Χαμάς στο Ισραήλ, το ερώτημα που τίθεται αυθόρμητα είναι: «Με ποιον είμαστε; Με τους δολοφόνους-τρομοκράτες ή με τα θύματά τους;». Αυτό το ερώτημα μπορεί να είναι εύληπτο, όμως είναι επιφανειακό. Στερείται ιστορικού βάθους. Μπορεί να ορίζει με σαφήνεια τους παράγοντες του διλήμματος και τα ηθικά όρια του καθενός, όμως δεν βοηθά να κατανοήσουμε γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο και, ως εκ τούτου, η θέση την οποία παίρνουμε –και είναι αυτονόητα με το μέρος των θυμάτων– είναι συναισθηματική. Δεν διαθέτει ιστορικές ρίζες και μπορεί να είναι και περιστασιακή.
Για το Ισραήλ, αξιακά και ιστορικά, αναγνωρίζω σε έναν πολύπαθο, κατατρεγμένο λαό χωρίς γη το δικαίωμα να ζήσει ειρηνικά στη γη των προγόνων του.
Και ποιο είναι το σωστό ερώτημα; Ποιο είναι το ερώτημα που ακουμπά την καρδιά του προβλήματος; «Είμαστε αλληλέγγυοι σε ένα μικρό, δημοκρατικό κράτος, που αγωνίζεται να επιβιώσει από την πρώτη ημέρα της ίδρυσής του, ή είμαστε δίπλα στους πολλαπλάσιους εχθρούς του –ολοκληρωτικά, διεφθαρμένα καθεστώτα– που αγωνίζονται για την εξαφάνισή του;». Σε αυτό το ερώτημα καλούμαστε να πάρουμε θέση. Και αυτό το ερώτημα δεν είναι χθεσινό, με την ευκαιρία της τρομοκρατικής επίθεσης. Υπάρχει από το 1948 –έτος ιδρύσεως του κράτους του Ισραήλ και του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου– και η επικαιρότητά του ανανεώνεται κάθε τόσο, καθώς οι απειλές κατά της ύπαρξής του δεν έχουν εκλείψει.
Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα και πάντα εκεί βρίσκονται όλα τα στοιχεία ενός προβλήματος. Καλό είναι να ψάχνουμε και τις λεπτομέρειές του, υπό την προϋπόθεση, όμως, πως έχουμε δια-μορφώσει άποψη για τη βασική διακύβευση, αφού πρώτα κατανοήσουμε ποια είναι αυτή.
Στην προκειμένη περίπτωση, οι τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς είναι το επιφαινόμενο και η καταδίκη τους –επειδή παραβιάζουν κραυγαλέα κάθε έννοια συμπεριφοράς πολιτισμένων ανθρώπων– είναι σχεδόν ομόθυμη. Τα δύσκολα αρχίζουν όταν το δίλημμα με ποιους είμαστε εισέρχεται στον κόσμο της Ιστορίας και στον κόσμο των αξιών, γιατί απαιτείται γνώση και ήθος. Με το κράτος του Ισραήλ δεν είμαι από χθες ή από προχθές. Με το κράτος του Ισραήλ είμαι από το 1948, δηλαδή πριν γεννηθώ, γιατί αξιακά και ιστορικά αναγνωρίζω σε έναν πολύπαθο, κατατρεγμένο λαό χωρίς γη το δικαίωμα να ζήσει ειρηνι-κά στη γη των προγόνων του.
