Επειδή η φρίκη αυτή δεν περιγράφεται με λέξεις, η στήλη δεν θα αναφερθεί στα όσα αποτρόπαια και ειδεχθή συμβαίνουν στον ιερό τόπο λατρείας των τριών μεγαλυτέρων θρησκειών της ανθρωπότητος.
Είναι αυτή η ευρύτερη περιοχή που έπειτα από τον κατακερματισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περιήλθε με εντολή της Κοινωνίας των Εθνών το 1922 εις την κηδεμονία της Βρετανίας και της Γαλλίας και έκτοτε δεν ειρήνευσε ποτέ.
Εχει όμως ίσως ενδιαφέρον η διερεύνηση της στάσεως των Αθηνών και της Αγκύρας σε αυτόν τον εφιάλτη που παραμένει άγνωστο πότε θα λήξει και ποιες θα είναι τελικώς οι επιπτώσεις στην περιοχή. Αλλά και στην Ευρώπη, γιατί δεν θα ήταν συνετό να αγνοεί κανείς τη διέγερση και ριζοσπαστικοποίηση των μουσουλμάνων – μονίμως εγκατεστημένων στην Ευρώπη ή προσφύγων.
Η στάση της Ελλάδος ήταν η αναμενόμενη. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι το «βενιζελικό αξίωμα», πως τα ελληνικά συμφέροντα εξυπηρετούνται υιοθετώντας την πολιτική των Ναυτικών Δυνάμεων (στις μέρες μας των ΗΠΑ), ακολουθεί με ευλαβική συνέπεια και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από μιαν άποψη βεβαίως ο πρωθυπουργός δεν είχε και πολλές επιλογές. Ηδη από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, τα τρία κόμματα που έκαναν την εμφάνισή τους –Αγγλικό, Ρωσικό και Γαλλικό– λειτούργησαν ως τοποτηρητές και εν πολλοίς ως εκφραστές της πολιτικής των τριών προστάτιδων Δυνάμεων.
Εχει βεβαίως την αξία του το «δόγμα» του Ελευθερίου Βενιζέλου, με μία ουσιώδη επιφύλαξη που διατύπωσε σαφέστατα άπαξ διά παντός ο λόρδος Πάλμερστον, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας στα χρόνια της ακμής της Αυτοκρατορίας.
«Δεν έχουμε αιώνιους συμμάχους, όπως δεν έχουμε και μόνιμους εχθρούς. Αιώνια και μόνιμα είναι τα συμφέροντά μας και τα συμφέροντα αυτά είναι καθήκον μας να ακολουθήσουμε», δήλωνε στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 20 Ιουνίου 1850.
Αυτό ακριβώς είναι το δόγμα που ακολουθεί η Τουρκία και διακηρύττει ο πρόεδρός της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εις την παρούσα κρίση, προκαλώντας εκνευρισμό στην Ουάσιγκτον και ελπίδες κάποιων στην Ελλάδα για μεγαλύτερη αποξένωση της Αγκυρας από τη Δύση επ’ ωφελεία των εθνικών μας συμφερόντων.
Μόνον που οι Τούρκοι έχουν μνήμη ισχυρή. Ηταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον και οι σύμμαχοί του που μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεθόδευσαν τη διάλυση της Αυτοκρατορίας. Και στις ημέρες μας, η «ανίερη» συμμαχία των Αμερικανών με τους Κούρδους στη Συρία…
Πέραν αυτών, είναι η Τουρκία η μόνη μουσουλμανική χώρα στο ΝΑΤΟ που κείται γεωγραφικώς στην πλέον ασταθή περιοχή. Είναι ως εκ τούτου αναγκασμένη να διατηρεί ισορροπίες. Και επιπλέον δεν είναι δυνατόν να κατηγορηθεί για αντισημιτισμό, διότι επί αιώνες υπήρξε το ασφαλές καταφύγιο των Εβραίων.
Ασύμβατη σε κρίσιμα σημεία η ιστορική πορεία των δύο κρατών από μιαν άποψη. Και είναι άγνωστο πώς θα επηρεάσει το κλίμα της συναντήσεως κορυφής των ηγετών Ελλάδος και Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη, αρχές του Δεκεμβρίου. Εάν βέβαια πραγματοποιηθεί εντέλει.
