Τελευταία, η Ν.Δ. θυμίζει τον ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο απ’ ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει πια τον εαυτό του. Η έμφαση που δόθηκε στην επιδίωξη ενός απολύτως νικηφόρου εκλογικού αποτελέσματος δεν είχε χαρακτήρα υγιούς πολιτικής φιλοδοξίας, αλλά αθέμιτης μανίας για επικράτηση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, αλλά και μεταξύ των δύο εκλογικών γύρων, στα τηλεοπτικά παράθυρα παρακολουθήσαμε ένα άχαρο θέαμα: αρχικά, οι βουλευτές και οι υπουργοί της κυβέρνησης προέβαλλαν εμμανώς την αξίωσή τους για έναν συνολικά μπλε χάρτη· έπρεπε να κερδίσουν ό,τι μπορούσε να κερδηθεί – ήταν μια απαίτηση με υπαρξιακές διαστάσεις! Οταν φάνηκαν οι πρώτες απώλειες, η Ν.Δ. δεν κατάλαβε πως αυτές εν μέρει οφείλονται στον υπερβάλλοντα ζήλο της να παγιώσει την εξουσία της· δεν κατάλαβε ότι αντανακλούν την απληστία που ασυνείδητα επέδειξε. Αλλά κι αυτό μάλλον δεν ήταν αρκετό. Βάλθηκαν, λοιπόν, οι πολιτευτές της να μας πείσουν ότι η απώλεια δεν είναι απώλεια, ότι η ήττα δεν είναι ήττα, ότι, ακόμη κι αν δεν είναι παντοδύναμη, η παράταξή τους είναι πάντως αρκούντως ισχυρή. Αυτό είναι όμως το ζητούμενο; Να μετρήσει κάθε κόμμα την ισχύ του και να το καμαρώσουμε όλοι μαζί για τις επιδόσεις του; Να προσκυνήσουμε το κλέος και την πανεθνική διασπορά του μπλε χρώματος; Το όραμα της εκλογικής δύναμης, από μέσο προς την επίτευξη ενός πολιτικού σκοπού, μετατράπηκε σε ναρκισσιστικό αυτοσκοπό. Η Ν.Δ., συνεπαρμένη από τη θέα της εξουσίας, ερωτεύτηκε το είδωλό της.
Μοτίβα παραίτησης
Τα υψηλά ποσοστά της Ν.Δ. στις βουλευτικές εκλογές δημιούργησαν μια ψευδαίσθηση ασφάλειας, η οποία με τη σειρά της πυροδότησε την έπαρση. Η κατάσταση εντάθηκε από την κατάπτωση και την αποσυναρμολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και από τη βραδύτητα στα αντανακλαστικά του ΠΑΣΟΚ – χωρίς άμεσο αντίπαλο, η κυβέρνηση δεν έγινε μόνο αλαζονική, αλλά και αναβλητική: γιατί να τρέξει να λύσει τα προβλήματά της; Γιατί να τρέξει να λύσει τα προβλήματα της χώρας; Σάμπως την πιέζει ο χρόνος; Αφού δεν υπάρχει άμεσος ανταγωνισμός και κίνδυνος, αφού ο Κασσελάκης αποδεικνύεται κάθε μέρα όλο και πιο αστείος και ο Ανδρουλάκης δεν λέει να ξεκολλήσει από τη μίζερη στρατηγική της (αυτο)θυματοποίησής του, η Ν.Δ. δεν βρίσκει τον λόγο να κινητοποιηθεί. Σε αυτό συμβάλλει και η απρόσωπη φύση μερικών από τα πιο σημαντικά προβλήματα που μαστίζουν τη χώρα: η ακρίβεια, οι συνέπειες δύο πολέμων και το μεταναστευτικό φαντάζουν μεγέθη που υπερβαίνουν το μέτρο της εθνικής αυτενέργειας. «Και τι θέλετε να κάνουμε εμείς για όλα αυτά;» μοιάζει να σκέφτεται η Ν.Δ., λίγο πριν γυρίσει πλευρό για να συνεχίσει τον μακάριο ύπνο της.
Το κόμμα και το άτομο
Είναι γεγονός ότι τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών έχουν σε μεγάλο βαθμό προσωποπαγή και όχι κομματικό χαρακτήρα. Η ήττα του Κώστα Μπακογιάννη, για παράδειγμα, ήταν μια συνέπεια του γκελ που δεν έκαναν οι επιλογές του και της ζημιάς που δεν διόρθωσε η διαχείριση των επιλογών αυτών. Αντίστοιχα, στον Δήμο Θεσσαλονίκης, οι ψηφοφόροι τιμώρησαν ένα δήμαρχο που απέτυχε να φανεί αντάξιος των προσδοκιών τους· δεν τιμώρησαν τις κομματικές καταβολές του δημάρχου. Μπακογιάννης και Ζέρβας θα μπορούσαν να ανήκουν οπουδήποτε και να εμπνέουν στους ψηφοφόρους τα ίδια καλά ή κακά αισθήματα. Το να αποτιμά η Ν.Δ. την πολιτική της αξία επί τη βάσει θριάμβων ή αποτυχιών που δεν αφορούν τις πολιτικές που χαράσσει και εφαρμόζει ως κόμμα, είναι μάταιο και καταδεικνύει μια προβληματική ανάγνωση της συμπεριφοράς των ψηφοφόρων. Αν η Ν.Δ. θεωρεί προσωπική της ήττα την ήττα Μπακογιάννη στον δεύτερο γύρο, πρέπει να σκεφτεί ότι ο Μπακογιάννης λίγο έλειψε να κερδίσει στον πρώτο. Αν κέρδιζε, τι θα άλλαζε επί της ουσίας στην αυτοκριτική της; Πάντως, η γνώμη των ψηφοφόρων θα παρέμενε ίδια σε κάθε περίπτωση· η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο γύρων έγκειται στους συσχετισμούς.
Πώς γεννιέται το αύριο
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές δεν είναι βουλευτικές και δεν προσφέρονται για γενικά συμπεράσματα. Η καταβαράθρωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι νέο συμβάν που χρήζει ανάλυσης, αλλά παρακολούθημα μιας καταβαράθρωσης που έχει προηγηθεί και τώρα επιβεβαιώνεται. Αντίστοιχα, το περίφημο «ρήγμα στην κυριαρχία της Ν.Δ.» είναι επίσης κάτι αναμενόμενο: η πρωτιά στις βουλευτικές εκλογές δεν συνεπάγεται καθολική κυριαρχία και, επομένως, δεν καθιστά ρήγμα κάθε υποχώρηση του πρώτου από την πρωτιά του. Η διακυβέρνηση είναι ατομική μερίδα και η αυτοδιοίκηση είναι πίτα που μοιράζεται σε κομμάτια. Παρότι όμως οι δήμοι στέκουν ως εν πολλοίς ανεξάρτητες πραγματικότητες, μπορούν ενδεχομένως να γίνουν φυτώρια εξελίξεων. Το πείραμα του Χάρη Δούκα στον δήμο της Αθήνας είναι μία τέτοια περίπτωση: αν μια στοχευμένη επένδυση του ΠΑΣΟΚ σαν αυτή πετύχει, το ΠΑΣΟΚ θα έχει το κίνητρο και την αυτοπεποίθηση να κάνει και άλλες· αν η σύμπραξη ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ ευοδωθεί, καινούργιες συμπράξεις θα ακολουθήσουν. Ο καλύτερος τρόπος προκειμένου να μεγαλώσει μια παράταξη την αυριανή της επιρροή, είναι να εστιάσει στις σημερινές της ιδέες· όχι να παθιάζεται με χάρτες.
