Η εκδίκηση δεν είναι αθέμιτη. Τι θα συνέβαινε αν το Ισραήλ δεν αντιδρούσε με εκδικητική βία στη βία της εισβολής που δέχτηκαν οι πολίτες του στα σπίτια τους; Τι μήνυμα θα έπαιρναν όσοι αρνούνται το δικαίωμά του να υπάρχει – όχι μόνο οι ακραίοι στις τάξεις των Παλαιστινίων, αλλά και οι υπόλοιπες δυνάμεις στην περιοχή που δεν κρύβουν ότι βλέπουν το Ισραήλ σαν ιστορική ανορθογραφία που πρέπει να διορθωθεί;
Η βίαιη απάντηση έχει στρατηγικό νόημα. Αλλά από μόνο του το αντανακλαστικό της εκδίκησης απειλεί να προκαλέσει στο ίδιο το Ισραήλ πολύ μεγαλύτερη ζημιά από την ίδια τη Χαμάς.
Συχνά αρνούμαστε στους τρομοκράτες την ικανότητα να σκέφτονται κι εκείνοι στρατηγικά. Αποδίδουμε τα διαβήματα της αγριότητάς τους σε αρχαϊκά ένστικτα, που δεν υπακούουν σε σχέδιο. Η 7η Οκτωβρίου μπορεί έτσι να ερμηνευθεί σαν μαζική επίθεση αυτοκτονίας από την οργάνωση που εμφωλεύει στο υπέδαφος της Γάζας.
Ομως, ακόμη κι αν δεν είναι προϊόν στρατηγικής προμελέτης, ο τρόμος μπορεί να εκμαιεύει γεωπολιτικά αποτελέσματα. Μπορεί το χάος που προκαλεί να καταλήγει να τον δικαιώνει «στρατηγικά». Ο παραλληλισμός της 7ης Οκτωβρίου με την 11η Σεπτεμβρίου αυτή ακριβώς την ανεξέλεγκτη αλυσιδωτή αντίδραση ανακαλεί: Μπορεί οι δράστες των επιθέσεων στις ΗΠΑ να μην είχαν καν σκεφτεί τι θα συνέβαινε τη 12η Σεπτεμβρίου. Η πράξη τους ωστόσο παρήγαγε ασύμμετρα αποτελέσματα: εξάντλησε ηθικά και οικονομικά την Αμερική. Αποψίλωσε το διεθνές κύρος της και την έσυρε σε αιματηρά τέλματα, που στην περίπτωση του Ιράκ κατέληξαν στο ISIS και στην περίπτωση του Αφγανιστάν στην παλινόρθωση των Ταλιμπάν – δηλαδή στις πιο ακραίες εκδοχές του ισλαμισμού, που η αμερικανική «σταυροφορία» σκόπευε να ξεριζώσει. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» καταρράκωσε και εσωτερικά τη δημοκρατία των Ηνωμένων Πολιτειών, όχι μόνο με την περιστολή των ατομικών ελευθεριών, αλλά κυρίως με την εμπέδωση του φόβου που επέτρεψε σε έναν τυχοδιώκτη να στήσει το πολιτικό του brand πάνω σε μια καμπάνια για το πιστοποιητικό γέννησης του Μπαράκ «Χουσεΐν» Ομπάμα.
Η εκδικητική παρόρμηση μπορεί, κατ’ ανάλογο τρόπο, να οδηγήσει το Ισραήλ σε ένα τυφλό αδιέξοδο στη Γάζα, που θα μετατρέψει τα θύματα σε θύτες και θα απομυζήσει το ηθικό και στρατιωτικό τους κεφάλαιο. Αυτό δεν θέλει η Χαμάς; Να αποδυναμώσει μέχρι απομονώσεως το Ισραήλ· να δηλητηριάσει τις ευάλωτες σχέσεις του με τους γείτονές του· να το εκθέσει σε έναν πολυμέτωπο πόλεμο, που θα ακυρώνει τον ιδρυτικό σκοπό του: τον σκοπό μιας ασφαλούς και ειρηνικής «Χαναάν»;
Η «χωρίς αύριο» εκδίκηση μπορεί να συμφέρει την ισραηλινή ηγεσία το μητρώο της οποίας βαρύνεται πλέον ανεξίτηλα από τη «βάρδια» της στην 7η Οκτωβρίου. Ο Νετανιάχου μόνο μέσα στο χάος μπορεί να σταθεί. Δεν φαίνεται όμως πώς σκέτη η εκδίκηση μπορεί να συμφέρει μακροπρόθεσμα το Ισραήλ. Ο τρόμος επικρατεί όταν σου τυφλώνει τη σκέψη.
Διαβάστηκε;
«Μια χαρά είναι το αποτέλεσμα», έλεγε ο υπουργός. «Μια χαρά», επειδή, χωρίς να κλονίσει την κυβέρνηση, την αφυπνίζει. Της επιτρέπει να δει τις αδυναμίες της, εν κινήσει, προτού να είναι αργά. Δεν φαίνεται όμως να συμφωνούν όλοι στην κυβέρνηση για το ποιες ήταν οι αδυναμίες που έδειξε ο δεύτερος γύρος. Η επικρατούσα εκδοχή υποδεικνύει ως αιτία της ήττας την ετερόκλητη συσπείρωση όλων των «αντικυβερνητικών» δυνάμεων. Το ανοσοποιητικό της κυβέρνησης έχει μάθει έτσι. Εχει μάθει να έχει απέναντι μια δύναμη καταγγελίας, που εξαντλείται στην άρνηση και στην αντιπολιτική – στη σκανδαλολογία και στα γηπεδικά αντιμητσοτακικά συνθήματα. Οι πιο σημαντικές όμως από τις ήττες της κυβέρνησης δεν προήλθαν από τον συνηθισμένο πόλεμο της λάσπης και της χολής. Λένε, ας πούμε, ότι η ήττα της Αθήνας οφείλεται σε ψήφο αντι-μπακογιαννική. Θα είχε όμως χάσει ο Μπακογιάννης αν δεν είχε βρει απέναντί του έναν ήπιο τεχνοκράτη; Δεν θα είχε επικρατήσει άνετα αν στη θέση του Δούκα είχε περάσει στον δεύτερο γύρο ο Ζαχαριάδης με όλο το βάρος του απονομιμοποιημένου συριζαϊσμού του; Το μήνυμα δεν διαβάζεται σωστά όταν η κυβέρνηση αυτοθυματοποιείται. Και αυτοκολακεύεται, σαν να υπήρχε ακόμη ΣΥΡΙΖΑ.
