Μια είδηση των τελευταίων ημερών είναι ότι η αστυνομία έχει στα χέρια της μαχαίρι με αίμα του δολοφονημένου Μιχάλη Κατσούρη. Το μαχαίρι φαίνεται πως ανήκει σε έναν από τους Κροάτες χούλιγκαν που συνελήφθησαν. Καθώς διαβάζω την είδηση, πέφτω στο Διαδίκτυο πάνω σε ένα ειδησεογραφικό ντοκιμαντέρ που είχε προβληθεί στην ελληνική τηλεόραση το 1982, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής εκπομπής «Εδώ και σήμερα» (YouTube: «Οι χούλιγκανς στην Ελλάδα των ’80s»).
Η εκπομπή χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο, έχουμε την προβολή του ντοκιμαντέρ, το οποίο διαρκεί τριάντα πέντε λεπτά. Στο δεύτερο, μεταφερόμαστε στο στούντιο για συζήτηση – σχολιασμό πάνω σε όσα είδαμε (επίσης με διάρκεια κάτι παραπάνω από μισή ώρα). Οικοδεσπότης ο Μάκης Γιομπαζολιάς και συμμετέχοντες ο δημοσιογράφος Γιάννης Βλαστάρης (πήρε τις συνεντεύξεις των οπαδών στο εκτενές ρεπορτάζ), ο Γιώργος Κατσιφάρας, υφυπουργός Προεδρίας τότε και αρμόδιος σε θέματα Αθλητισμού, ο Μανώλης Σηφάκης, διευθυντής τότε της Αστυνομίας Αθηνών, και ο Γιάννης Μεταξάς, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών (και Πολιτικής Ψυχολογίας ειδικότερα).
Στα χρόνια που μεσολάβησαν, άλλαξαν πολλά, κυρίως όμως η πρόσβαση στην πληροφορία. Τότε υπήρχε άγνοια. Τώρα, κανένα ελαφρυντικό.
Μας χωρίζουν σαράντα ένα χρόνια από την προβολή του ρεπορτάζ, το οποίο προσπαθούσε να φωτίσει ένα νέο, για την ελληνική κοινωνία, κοινωνικό φαινόμενο. Είναι εκπληκτικό με πόση άνεση (αλλά και αθωότητα) μιλούν οι οπαδοί στους ρεπόρτερ της εκπομπής.
Σήμερα, κανένας οπαδός, οργανωμένος ή μη, δεν θα μιλήσει τόσο εξομολογητικά. Για τον σημερινό οπαδό (και όχι μόνον γι’ αυτόν), ο δημοσιογράφος είναι ένα σκοτεινό πρόσωπο που «κάτι κρύβει», «έχει τη δική του ατζέντα». Από την άλλη, σήμερα ένας δημοσιογράφος δεν θα γυρίσει κάτι ανάλογο (δεν έχει συμβεί εξάλλου) μολονότι ο χουλιγκανισμός στην Ελλάδα έχει πάρει δραματικές διαστάσεις, ενώ παρουσιάζει και τεράστιο ενδιαφέρον η πολιτική ανθρωπογεωγραφία των οργανωμένων οπαδών – ή του ποδοσφαιρικού παραγοντισμού (που συχνά ενοχοποιείται για τη βία στα γήπεδα). Κάτι ακόμα: Παρακολουθώντας τη συζήτηση που ακολουθεί το φιλμ, μένει κανείς άναυδος από το επίπεδο του διαλόγου ανάμεσα στους συμμετέχοντες στο στούντιο – κάτι που απλώς σήμερα δεν υπάρχει. Το 1982, ο ομιλητής μπορούσε να μιλήσει δίχως να τον διακόψουν. Σήμερα, ο (τηλεοπτικός) διάλογος έχει, τηρουμένων όλων των αναλογιών φυσικά, στοιχεία χουλιγκανισμού…
Ηταν όμως όλα ιδανικά το 1982; Κάθε άλλο! Κάτι όμως συνέβη σε αυτές τις τέσσερις δεκαετίες που μεσολάβησαν, τόσο για τους χούλιγκαν όσο και για τους εκπροσώπους του Τύπου και τους αρμόδιους της πολιτείας: σήμερα μοιάζει λες και όλοι προσποιούμαστε ότι είμαστε αυτό που είμαστε ή κάνουμε. Τότε υπήρχε μια αγνότητα λόγω, όμως, μιας γενικευμένης άγνοιας. Σήμερα δεν μας επιτρέπεται να μιλάμε για άγνοια αλλά για βομβαρδισμό πληροφορίας. Κι ωστόσο, η αίσθηση του κενού μοιάζει να είναι πιο έντονη. Και βαθύτερη.
