Μερικές φορές όταν προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε ή να αιτιολογήσουμε συμπεριφορές και καταστάσεις, αποκαλύπτουμε μια πραγματικότητα ακόμα πιο ζοφερή. Αυτό κατάλαβα από την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην «Καθημερινή» της Κυριακής του Ιρανού καθηγητή Μεχράν Καμράβα, που διδάσκει σε αμερικανικό πανεπιστήμιο στο Κατάρ. Στάθηκε τυχερός διότι η οικογένειά του προνόησε να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ ένα έτος πριν από την ισλαμική επανάσταση.
Τρία ήταν τα σημαντικά σημεία της συνέντευξης: Πρώτον, ενδέχεται η πολιτική ηγεσία της Χαμάς στο Κατάρ να μην ελέγχει τους διοικητές των ενόπλων ομάδων στη Γάζα, δεύτερον, το Κατάρ είναι ένας χρήσιμος ενδιάμεσος που συνομιλεί με εξτρεμιστικές ομάδες –ο καθηγητής λέει χαρακτηριστικά πως «το Κατάρ δεν κάνει τίποτα χωρίς τη γνώση και την έγκριση των ΗΠΑ»– και τρίτον, είναι κατηγορηματικός πως η «λύση των δύο κρατών είναι νεκρή από την πρώτη δεκαετία του αιώνα και την αποτυχία των συμφωνιών του Οσλο. Εχει πεθάνει εδώ και είκοσι χρόνια και δεν υπάρχει πιθανότητα να αναβιώσει».
Αν όντως η πολιτική ηγεσία της Χαμάς δεν ελέγχει τους διοικητές στη Γάζα, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη και πιο επικίνδυνη.
Αν όντως η πολιτική ηγεσία της Χαμάς δεν ελέγχει τους διοικητές στη Γάζα, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη και πιο επικίνδυνη. Είναι άλλο πράγμα οι τρομοκράτες να έχουν μια ηγεσία και μια ιεραρχική δομή και άλλο κάποιοι πολέμαρχοι να αποφασίζουν τι θα γίνει κρυμμένοι στα λαγούμια τους, αποκομμένοι από τον κόσμο. Σε αυτή την περίπτωση τα περιθώρια διαπραγματεύσεων περιορίζονται δραματικά και κυρίως οι οποιεσδήποτε λύσεις εξαρτώνται όχι από μια ηγεσία που ελέγχει την οργάνωση, αλλά από ανθρώπους που μπορεί να μη συμφωνούν και μεταξύ τους. Βέβαια, βρίσκω μη ρεαλιστική τη θέση που υποστηρίζει ο Μεχράν Καμράβα, πως «η πολιτική ηγεσία της Χαμάς αιφνιδιάστηκε από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Δεν είχε ιδέα ότι αυτό θα συνέβαινε… η Χαμάς δεν είναι μια ενιαία οντότητα». Δεν είναι δυνατόν μια τέτοιας εκτάσεως τρομοκρατική επιχείρηση, με τις συγκεκριμένες γεωπολιτικές στοχεύσεις –ακύρωση των συμφωνιών του Αβραάμ– να σχεδιάστηκε και να οργανώθηκε από μια χούφτα τοπικούς στρατιωτικούς διοικητές της Γάζας. Η τρομοκρατική επιδρομή της 7ης Οκτωβρίου είχε όλα τα χαρακτηριστικά της στρατηγικής παρέμβασης, δεν ήταν ένα ακόμα επεισόδιο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Και αυτό φαίνεται όσο περνούν οι ημέρες και δημιουργούνται καταστάσεις που καθιστούν αδύνατη την επιστροφή στο status quo ante της επίθεσης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, «το Κατάρ δεν υποστηρίζει τη Χαμάς – υποστηρίζει οικονομικά τη Γάζα και χρησιμοποιεί τη Χαμάς εργαλειακά και στρατηγικά για να υποστηρίξει τους στόχους της εξωτερικής του πολιτικής, οι οποίοι είναι στενά ευθυγραμμισμένοι με τους στόχους της αμερικανικής πολιτικής». Αυτή την πρόταση προφανώς δεν μπορούμε να την προσεγγίσουμε με την επαγωγική λογική. Το συμπέρασμα δεν επαληθεύεται από τα γεγονότα, στον βαθμό που η Χαμάς έχει ως καταστατική αρχή της την καταστροφή του κράτους του Ισραήλ και η οικονομική βοήθεια του Κατάρ τη δυναμώνει.
