Δεν είναι μυστικό. Ο Νετανιάχου προτιμούσε μια ισχυρή Χαμάς, από μια ισχυρή Παλαιστινιακή Αρχή. Το είχε κιόλας εκμυστηρευτεί, λένε, σε ανθρώπους του κόμματός του. Προτιμούσε μια οντότητα με την οποία ήταν προφανές ότι καμία ειρήνη δεν θα ήταν ποτέ εφικτή, από εκείνον τον φορέα των Παλαιστινίων με τον οποίο το Ισραήλ δεν είναι εύκολο να δικαιολογεί την αδιαλλαξία του.
Δεν είναι μυστικό ούτε ότι η επίθεση της Χαμάς ήρθε σε μια χρονική στιγμή που ο Νετανιάχου καλούνταν να επιζήσει από έναν πολύ ισχυρό εσωτερικό κλυδωνισμό, ο οποίος πέρασε σε δεύτερη μοίρα, λόγω της πάνδημης συστράτευσης που προκάλεσε η 7η Οκτωβρίου. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Ισραηλινών επιθυμεί την αλλαγή σκυτάλης στην πρωθυπουργία. Ο ίδιος ο Νετανιάχου χρεώνεται τις ολιγωρίες που επέτρεψαν την εισβολή.
Πολλές φωνές προβλέπουν ότι, όταν ο πόλεμος τελειώσει, σε εκείνον θα επικεντρωθεί το αίτημα για λογοδοσία. Εκείνου η θέση θα είναι περισσότερο επισφαλής. Γι’ αυτό και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η παράταση του πολέμου σημαίνει παράταση και της δικής του θητείας. Το προσωπικό του πολιτικό πεπρωμένο έχει φτάσει έτσι να εξαρτάται από τη διάρκεια της σύγκρουσης.
«Στο εξής, θα είναι ακόμη δυσκολότερο να είσαι Ισραηλινός».
Τι σημαίνουν άραγε αυτές οι μικροπολιτικές επιπλοκές – που είναι ορατές στους ίδιους τους Ισραηλινούς, που αντιπολιτεύονταν τον πρωθυπουργό ήδη πριν από τον πόλεμο; Σημαίνει άραγε πως οι διαστάσεις του γεγονότος πρέπει να περιοριστούν στην πρέσα του ατομικού συμφέροντος; Σημαίνει ότι πρέπει να παρακολουθούμε αυτόν τον πόλεμο σαν το εγχείρημα ενός απονομιμοποιημένου και διαψευσμένου από την Ιστορία πρωθυπουργού; Σημαίνει μήπως ότι το Ισραήλ δεν έχει θεμιτό συμφέρον να πολεμήσει για να εξουδετερώσει τη Χαμάς;
Τα διλήμματα βασανίζουν πρωτίστως τους ίδιους ανθρώπους που προσπαθούν, με το τραύμα ακόμη ανοιχτό, να μην τυφλωθούν· «να μη σαρωθούν», όπως το είπε ο Ετγκαρ Κερέτ στους New York Times, «μόνο από ένα συναίσθημα. Να διατηρήσουν την ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται την αμφισημία». Στην περίπτωση του εμπόλεμου Ισραήλ, η διατήρηση αυτής της ικανότητας ισοδυναμεί με την ικανότητα να βλέπεις τον άλλο. Να βλέπεις τη Γάζα και τους δοκιμαζόμενους ανθρώπους της – όχι μόνο τον τρόμο που κρύβεται στις υπόγειες στοές της.
Στο εξής, θα είναι ακόμη δυσκολότερο να είσαι Ισραηλινός, προβλέπει ο άλλος μεγάλος συγγραφέας του Ισραήλ, ο Νταβίντ Γκρόσμαν. «Για μία ακόμη φορά θα πρέπει να είμαστε και Αθήνα και Σπάρτη». Και ισχύς και μυαλό. Και πυγμή και ψυχή.
Να συνδυάζεις τη στρατιωτική δύναμη με δημοκρατική ευφυΐα· να πολεμάς και να σκέφτεσαι, χωρίς να καταλήγεις σε ηθικό βραχυκύκλωμα. Χωρίς να παραλύεις. Αν οι Ισραηλινοί χάσουν αυτή την ικανότητα, η Χαμάς, ακόμη κι αν εξαρθρωθεί, θα έχει νικήσει.
